Hatırlayacağınız üzere petrol fiyatları Covid19 pandemisinin başlarında sert düşüşle varil başına 21 Dolar seviyesine kadar gerilemişti. Pandemi öncesindeki fiyatların neredeyse üçte biri oranına gerilemiş olan fiyatlar sonraki dönemde ekonomilerin açılması ile beraber yeniden yükseliş trendine geçti. Konuyu yakından takip etmeyenler son dönemdeki fiyat artışlarını doğrudan Rusya-Ukrayna savaşı ile ilişkilendirebilir. Ancak mesele bundan ibaret değil.

Biz Rusya-Ukrayna savaşı öncesinde de petrol fiyatlarında yukarı yönlü bir trend bekliyorduk. Örneğin JP Morgan'ın 2022 yılı için fiyat beklentisi varil başına 125 dolar olarak açıklanmıştı. En düşük tahminler bile 110 dolar seviyesinde şekillenmişti. Elbette bunun teknik sebepleri var. Şimdi kısaca onlara bakalım.

Petrol arzı ile petrol talebi arasındaki makas giderek açılıyor. Bunun ana sebebi son dönemde fosil yakıtların araması, saha geliştirilmesi ve iletimine ilişkin yatırımların ihtiyaç duyulan seviyede olmaması. Ama bunun da bir nedeni var.

Bildiğiniz üzere tüm dünya küresel iklim değişikliğinin etkileri ile mücadele etmek ve küresel ısınmayı en düşük düzeyde tutmak için bir çaba içerisinde. Elbette bunda samimi olanlar da var sadece trende ayak uyduranlar da...

Ana amaç ihtiyaç duyulan enerjiyi üretirken karbon salımını en az düzeyde tutmak. Bunun için de kömür, petrol türevleri ve doğalgaz gibi yakıtların kullanımını mümkün olan en alt seviyeye çekerek yenilenebilir kaynaklardan elde edilen enerjiyi artırmak hedefleniyor. Projeksiyon böyle olunca finans kuruluşları da yeni yatırım yapacak veya üretimi artıracak petrol şirketlerine finansman sağlamak yerine yeşil dönüşüm nedeniyle yenilebilir yatırımlara öncelik veriyor. Bu durum petrol arzının artmasının önünde engel teşkil ediyor. Yani önümüzdeki dönem de arz-talep gelişmelerine bağlı olarak petrol fiyatlarının artmasını bekliyoruz.

Tabii bir de Rusya-Ukrayna savaşı sebebi ile yaşananlar ve Rusya'ya uygulanan yaptırımların etkileri var. Savaş başlamadan önce petrol fiyatı varil başına 100 doların altında seyrediyordu. Sonrasında ise önce haber sitelerine düşen Rusya'nın Donetsk ve Luhansk'ı tanıma haberi ve ardından da Putin düzenlediği basın toplantısındaki sert konuşması fiyatları hızlıca 100 doların üstüne çıkardı. Son olarak savaşın başlaması da fiyatların 130 dolara kadar çıkmasına neden oldu. Aradaki haber akışlarının etkisi ile fiyatların inişli-çıkışlı bir seyir izlediğini gördük.

Son durumda ise arz-talep dengesi dışında oldukça önemli riskler masada. Örneğin 24-25 Mart'ta AB Liderler Zirvesi var ve ABD Başkanı Biden da sürece destek için zirvenin ilk gününe katılacak. Bu zirveden Rusya'ya yönelik olarak ilave sert yaptırım kararlarının çıkacağı yönünde ciddi bir beklenti var. Eğer Böyle olursa petrol fiyatlarının hızlı bir şekilde 130 doların üstüne çıkma ihtimali oldukça yüksek.

Yani elimizdeki bilgiler ve küresel gelişmeler ışığında petrol fiyatlarında uzun bir süre belirgin bir düşüş beklemiyoruz.