Trafik kazaları sonrası araç sahipleri birçok maddi zararla karşı karşıya kalmaktadır. Bu zararlar sadece araçta meydana gelen hasarın onarım bedeli ile sınırlı kalmaz. Kaza nedeniyle araçta oluşan değer kaybı ve araç mahrumiyet bedeli de araç sahiplerinin talep edebileceği kalemlerdir. Bu yazıda, değer kaybı ve mahrumiyet bedelinin hukuki anlamlarını, kaza sonrası sigortaya başvuru sürecini, sigorta şirketlerinin hangi koşullarda ne kadar tazminat ödeyeceğini ve bu sürecin doğru yönetilmesi için dikkat edilmesi gereken noktaları ele alınacaktır.

ARAÇ DEĞER KAYBI NEDİR VE NASIL HESAPLANIR?

Değer kaybı; aracın meydana gelen kaza sonrası ve öncesi arasındaki ikinci el piyasa değeri arasındaki farktır. Araç onarılsa dahi yaşanan kaza nedeniyle araçta yapılan parça değişimleri ve boya gibi kaza izleri, onarım geçmişi gibi hususlar aracın ikinci el piyasa değerini olumsuz etkiler, aracın kaza öncesi değeri ile kaza sonrası değeri arasındaki fark oluşur. Bu fark kazaya kusurlu olarak karışan taraftan talep edilebilir. Yani tek taraflı kazalarda araç değer kaybı talep edilemeyecektir.

Değer kaybı, aracın markası, modeli, yaşı, kilometresi ve kazanın oluşturduğu hasarın büyüklüğüne göre hesaplanır. Aracın daha önce kaza yapıp yapmadığı, değer kaybı miktarını etkileyen önemli faktörlerden biridir. Eğer araç daha önce kaza yapmış ve değer kaybına uğramışsa, yeni bir kaza sonrası talep edilebilecek değer kaybı miktarı sınırlı olabilir. Örneğin daha önce ön tamponundan hasar alan ve parça değişimi yapılan bir araç tekrardan ön tampondan aynı derecede bir kaza yaparsa burada bir değer kaybı söz konusu olmayacaktır. Zira halihazırda aracın ön tamponunda değişiklik meydana gelmiştir. Bu hesaplamalar, bilirkişiler tarafından yapılır ve kaza sonrası aracın değerindeki düşüş objektif kriterlere dayanarak belirlenir.

Araçta Meydana Gelen Değer Kaybının Tazmini Şartları Nelerdir?

1. Eğer araç hakkında pert kararı verilmiş ve bu plakaya işlenmiş ise araç sahibi değer kaybı talebinde bulunamayacaktır.

2. Kaza tarihinden itibaren iki yıl içinde başvuru yapılmalıdır.

3. Aracın yaşı 36'dan büyük olmamalıdır.

4. Yaşanan kazada karşı tarafın kusurunun bulunması gerekmektedir.

Sigorta Değer Kaybını Karşılar mı? Zorunlu trafik sigortası, kusurlu sürücünün üçüncü kişilere verdiği maddi zararları, belirlenen poliçe limitleri dahilinde karşılar. Değer kaybının tazmini talebi; kazada kusurlu olan aracın malikine, kazaya karışan şoföre ve kazaya sebep olan tarafın sigorta şirketine yöneltilebilir. Ancak unutulmamalıdır ki sigorta şirketinin sorumluluğu poliçedeki limit ile sınırlıdır.

Araçta meydana gelen değer kaybında; kazada kusurlu olan tarafın araç sahibi, şoförü ve sigorta şirketi müştereken ve müteselsilen sorumludur. Bu nedenle kusurlu tarafın zorunlu trafik sigortası olmaması halinde zararın karşılanmasını kazada kusurlu olan tarafın araç sahibi ve şoföründen talep edebilirsiniz.

Kasko Değer Kaybını Karşılar Mı? Değer kaybı tazminatı genellikle karşı tarafın zorunlu trafik sigortasından talep edilir. Ancak, kasko poliçesinde "değer kaybı" teminatı bulunuyorsa, bu durumda araç sahibinin kendi kaskosu, bu tür bir talebi karşılayabilir. Ancak, her kasko poliçesi bu tür bir teminatı içermez.

ARAÇ MAHRUMİYET BEDELİ NEDİR VE NASIL HESAPLANIR?

Araç mahrumiyet bedeli, trafik kazası sonrası aracın tamir sürecinde kullanılamamasından kaynaklanan zararın tazmini anlamına gelir. Aracın ticari olarak kullanılması durumunda, bu bedel daha somut hale gelir, örneğin bir taksi veya kiralık aracın kaza nedeniyle kullanılamadığı süre boyunca gelir kaybı yaşanır. Ancak ticari olmayan araçlar için de tamir sürecinde aracın günlük yaşamda sağladığı faydanın kaybı gerekçesiyle mahrumiyet bedeli talep edilebilir.

Mahrumiyet Bedelinin Talep Edilmesi: Araç sahibinin, araç mahrumiyet bedelini talep edebilmesi için, kazadan sonra aracın onarımı süresince kullanılamadığını kanıtlaması gerekmektedir.

Bu süreçte, aracın ne kadar süreyle tamirde kaldığı ve bu süre zarfında araç sahibinin maruz kaldığı zararların belgelenmesi önemlidir. Ancak hukuki olarak, araç mahrumiyet bedeli, aracın tamir süresi ve araç sahibinin bu süreçte maruz kaldığı ekonomik zararlara göre belirlenir. Bu da aracın onarım sürecinde kaldığı gün sayısı ve aracın günlük kiralama bedeli üzerinden hesaplanır. Eğer araç ticari ise ticari kazanç kaybı da hesaplamaya dahil edilecektir. Araç mahrumiyeti, aracın kullanış amacına göre belirlenmelidir. Araç mahrumiyetine ilişkin kanıt sunulmamışsa hakim TBK m.50 uyarınca hakkaniyete uygun bir bedel takdir eder. Bu hususta her olay kendi açısından değerlendirilecektir.

Yerleşik Yargıtay içtihatlarına göre mahrumiyet bedeli talep eden tarafın, aracının onarım sürecinde iken aracın yokluğunda herhangi bir araç kiraladığını ispatlamak zorunda değildir. Araç mahrumiyet bedelinin talep edilmesi için aracın onarım sürecinde kullanılamamış olması tazminat talebi için yeterlidir. Aracının pert olması halinde ise emsal nitelikte yeni bir araç alması için gereken süre oranında araç mahrumiyet zararına hükmedilmesi gerekir.

Araç Mahrumiyet Bedeli Kimden Talep Edilir? Araç mahrumiyet bedeli Zorunlu Mali Mesuliyet Sigortası kapsamında değildir. Bu nedenle araç mahrumiyet bedeli kusurlu aracın sahibi ve şoföründen talep edilebilir.

SİGORTAYA BAŞVURU SÜRECİ VE SİGORTANIN KARŞILAYACAĞI BEDEL

Trafik kazası sonrasında zarar gören taraf, kazadan hemen sonra sigorta şirketine başvuruda bulunmalıdır. Başvuru, kazanın oluş şekli, araçtaki hasar, zarar gören tarafların kimlik bilgileri ve görgü tanıklarının ifadelerini içeren belgelerle yapılmalıdır. Sigorta şirketi, başvurudan sonra eksper göndererek hasarı, kusur durumunu değerlendirir ve tazminat miktarını belirler.

Sigortanın Karşılayacağı Bedel: Zorunlu trafik sigortası, kusurlu tarafın üçüncü kişilere verdiği maddi zararları, poliçede belirtilen limitler dahilinde karşılar. Türkiye'de geçerli olan zorunlu trafik sigortası limitleri, her yıl güncellenir ve kazanın meydana geldiği yıla göre belirlenir. Sigorta şirketi, hasarın sigorta poliçesi kapsamında belirlenen limitler dahilindeki kısmını karşılamakla yükümlüdür. Eğer zarar, sigorta limitini aşarsa, zarar gören taraf kalan tutarı kusurlu araç sahibinden ve sürücüden talep etmek zorunda kalabilir.

Sigorta Şirketlerinin Rücu Hakkı: Sigorta şirketi, kusurlu tarafa ödediği tazminat sonrası, bu bedelin belirli bir kısmını rücu etme hakkına sahiptir.

Rücu; sigorta şirketinin, ödediği tazminatı kusurlu sürücüden geri alma talebidir. Bu, özellikle sigortalının poliçe şartlarına uymadığı durumlarda veya kazanın sigortalının kusuruyla gerçekleştiği hallerde uygulanır.

Trafik kazaları, araç sahipleri için ciddi maddi kayıplara neden olabilir. Araç değer kaybı, araç mahrumiyet bedeli, kasko ve sigorta süreçlerinin doğru yönetilmesi, bu kayıpların telafisi için büyük önem taşır. Kaza nedeniyle maddi tazminat talebinde bulunmak isteyen kişiler olayın hukuki boyutunu dikkatli bir şekilde irdelemeli ve buna göre hareket etmelidir. Bugün trafik kazalarından sonra bazı kişiler kişisel verilerinizi KVKK'ya aykırı biçimde ele geçirerek size hukuki danışmanlık hizmeti sunmak isteyecektir. Okuyuculara bu konuda dikkatli olmalarını öneriyoruz. Zira bu gibi kişiler size faydadan çok zarar verebilir. Hukuki süreçlerin doğru yönetilmesi, araç sahiplerinin haklarını tam anlamıyla koruyabilmesi için kritik bir rol oynar. Trafik kazası nedeniyle meydana gelen maddi zararların tazmini için avukatınızdan yardım almanız oldukça önemli olacaktır.