İthalat ve ihracat yapan şirketler için gümrük süreçleri, ticari faaliyetlerin en kritik aşamalarından biridir. Gümrük prosedürlerindeki hukuki yükümlülükler ve güncel sorunlar, şirketlerin uyum sağlaması gereken önemli hususlar arasında yer alır. 4458 sayılı Gümrük Kanunu ve ilgili yönetmelikler, uyulması gereken temel mevzuatları oluşturur. Bu mevzuat, gümrük işlemlerinin nasıl yapılacağını, ithalat sırasında hangi belgelerin gerekli olduğunu ve bu belgelerin nasıl düzenleneceğini ayrıntılı olarak belirler. Bu nedenle, şirketlerin bu mevzuata tam uyum sağlayarak ithalat işlemlerini yürütmeleri, hukuki sorunların önüne geçmek açısından büyük önem taşır.

GÜMRÜK BEYANNAMESİNDE DİKKAT EDİLMESİ GEREKENLER

Gümrük beyannamesi, ithalat işlemlerinin temel belgelerinden biridir. Bu beyannamede yer alan bilgilerin doğru ve eksiksiz olması zorunludur. Yanlış veya yanıltıcı beyanlarda bulunmak, Gümrük Kanunu'nun 241. maddesi uyarınca idari para cezalarına ve hatta kaçakçılık suçlamalarına yol açabilir.

Bu nedenle, şirketlerin beyannameleri titizlikle hazırlamaları ve gerekli tüm bilgileri doğru şekilde beyan etmeleri gerekmektedir. Son zamanlarda gümrüklerde yaşanan gecikmelerin büyük bir kısmı, beyanlardaki hatalardan kaynaklanmaktadır. Ayrıca bu beyannamede yer alan eksiklikler firmaların kaçakçılık suçlaması ile karşılaşmasına neden olabilecektir.

İthalata konu mallar açısından doğru tarife sınıflandırması oldukça önemlidir. Aksi taktirde ithalatçı şirketler ek maliyetler ve cezalarla karşı karşıya kalabilecektir. Ülkemizde özellikle son yıllarda tarife oranları değişmekte ve Cumhurbaşkanlığı Kararnameleri ile yeni ek mali yükümlülükler belirlenebilmektedir. Bu değişikliklerin sürekli takip edilmesi gerekmektedir. Tarife değişiklikleri işletmelerin ithalat ve ihracat süreçlerini yeniden düzenlemelerini gerektirmiştir. Örneğin zeytinyağı gibi belirli ürün gruplarındaki değişiklikler bu sektörde çeşitli problemlerin meydana gelmesine neden olmuştur.

ELEKTRİK TİCARET GÜMRÜK BEYANNAMESİ

Günümüzde teknolojinin gelişmesi ile birlikte dijital platformlar üzerinden ithalat ve ihracat işlemleri artmıştır. Elektronik Ticaret Gümrük Beyannamesi (ETGB) havayolu ve karayolu ile gönderilen ya da alınan eşyaların gümrük işlemlerini kolaylaştıran, tamamen dijital ortamda yürütülen ve kağıt belge gerektirmeyen bir sistemdir. Bu beyanlar, alıcılar ve göndericiler adına yetkilendirilmiş hızlı kargo firmaları tarafından yapılır.

ETGB sistemi ile bireysel kullanım için yurtdışından satın aldığınız ürünlerin gümrük işlemleri, yetkili kargo operatörleri tarafından gerçekleştirilebilmektedir. Böylece, yurtdışından aldığınız ürünlere, sanki yurtiçinden sipariş vermiş gibi rahatça ulaşmanız mümkün hale gelmektedir.

Ayrıca, mikro düzeyde ihracat yapan firmalar, ETGB sayesinde gümrük beyanı maliyetlerini düşürerek ihracat yapabilir ve bu işlemler sonucunda vergi iadesi alabilirler. Bu uygulama hem bireysel tüketiciler hem de küçük ölçekli ihracatçılar için önemli avantajlar sunmaktadır.

YASADA YAPILAN SON DEĞİŞİKLİKLER

Her ne kadar e-ticaret alanında bu avantajlar var olsa da 4458 Sayılı Gümrük Kanunun Bazı Maddelerinin Uygulanması Hakkında Kararda değişiklik yapılarak yurt dışından gelen ürünler için yeni vergi düzenlemesi getirilmiştir. Bu düzenlemeye göre posta veya hızlı kargo taşımacılığı yoluyla gelen bir gerçek kişiye gelen ve ticari miktar ve mahiyet arz etmeyen, kıymeti 30 euroyu geçmeyen eşya ile kıymeti 1500 euroyu geçmeyen ilaç cinsi eşyanın üzerinden; Avrupa Birliği ülkelerinden doğrudan gelmesi halinde yüzde 30, diğer ülkelerden gelmesi halinde yüzde 60 vergi alınacaktır.

Bu karar 21 Ağustos 2024 tarihinde yürürlüğe girecektir. Daha basit anlatımla; bu değişiklikle beraber Avrupa Birliği'nden gelen ürünlerde %18 olan gümrük vergisi %30, diğer ülkelerden gelen ürünlerde %30 olan gümrük vergisi %60 olacaktır. Bu da yurtdışı merkezli e-ticaret sitelerinin faaliyetlerini önemli ölçüde sekteye uğratacak ve yurtdışından alışveriş yapmak isteyen kullanıcıların çok daha yüksek vergilendirme ile karşı karşıya kalmasına neden olacaktır.

GÜMRÜK İŞLEMLERİNDE KİŞİSEL VERİLEN KORUNMASI

Gümrük işlemleri sırasında kişisel verilerin nasıl işlendiği de önemli bir hukuki meseledir. 6698 sayılı Kişisel Verilerin Korunması Kanunu, kişisel verilerin korunmasına ilişkin detaylı düzenlemeler getirmektedir. Şirketler ithalat işlemleri sırasında topladıkları ve işledikleri kişisel verileri KVKK'ya uygun şekilde yönetmek zorundadır. Bu durumda, veri işleme süreçlerinin gözden geçirilmesi ve gerekli tedbirlerin alınması önem arz etmektedir. Türkiye'de gümrüklerin dijitalleşme adımları hızla ilerliyor olsa da, veri güvenliği konusundaki ihlallerin artışı dikkat çekicidir. Bu konuda şirketlerin hukuki yardım alması daha doğru hareket etmelerine olanak sağlayacaktır.

İthalat ve ihracat yapan şirketler için, gümrük süreçlerinde ortaya çıkan hukuki sorunlar ciddi risk teşkil edebilir. Şirketlerin bu süreçleri daha verimli ve sorunsuz bir şekilde yönetmek için hukuki yardım alınarak hareket edilmesi faydalı olacaktır.