Bursa'nın modernleşmesinde önemli bir role sahip olan 19. yüzyılın en önemli şahsiyetlerinden Ahmet Vefik Paşa, II. Mahmud döneminde 1823 yılında mütercim bir ailenin çocuğu olarak İstanbul'da dünyaya geldi. Dedesi divan tercümanı Yahya Naci Efendi, babası Hariciye memuru ve Divan-ı Hümayun'un ilk Müslüman tercümanı olan Ruhuddin Mehmed Efendi'dir. Bulgaristan göçmenlerinden olan dedesi Yahya Naci Efendi aynı zamanda Bulgarizade olarak da anılırdı. Babası ve dedesinin izinden ilerleyen Ahmet Vefik, diplomasi alanında önemli bir yere sahip olan yabancı dil konusunda kendisini geliştirerek birçok yabancı dil öğrendi. Toplam on altı dil konuşabilen Ahmet Vefik Paşa'nın bildiği diller arasında Fransızca, İtalyanca, İngilizce, Almanca, Arapça, Farsça, Latince, Grekçe, İbranice, Rusça bulunuyor.

Siyasetçi, bürokrat ve elçiliğin yanı sıra sanat ve edebiyat alanında da önemli eserler vermiş olan Ahmet Vefik Paşa, Moliere, Shakespeare ve Schiller'den yapmış olduğu çevirilerle büyük bir başarı elde etmiştir. Tarih alanında Hikmet-i Tarih ve Fezleke-i Tarihi Osmani adlı iki eser yazan Ahmet Vefik Paşa'nın Salname-i Devlet-i Aliyye-i Osmaniyye adlı bilimsel bir kitabı da bulunuyor. Türkçe atasözlerini bir araya getirdiği Müntehabat-ı Durub-i Emsal ile Türk dili için yazılmış ilk sözlük olan Lehçe-i Osmani adlı kitapların da yazarıdır.

Sıbyan Mektebi'ne giden Ahmet Vefik Paşa, buradaki eğitiminin ardından dedesi Yahya Naci Efendi'nin de bir zamanlar hocalık yapmış olduğu Mühendishane-i Berri Hümayun'a kaydolur. Babasının Paris Büyükelçiliği'ne atanması nedeniyle, Mühendishane-i Berri Hümayun'daki eğitimini yarım bırakarak 1834'te babasıyla birlikte Paris'e gidiyor. Paris'te Saint-Louis Lisesi'ne üç yıl boyunca devam eden Ahmet Vefik Paşa, Paris'te bulunduğu süre boyunca tiyatroya ilgi duymaya başlar ve Moliere başta olmak üzere Paris'te birçok tiyatro oyununu izler. Babasının görevinin sona ermesi ile 1837'de ülkesine geri dönüyor. Ahmet Vefik Paris'ten İstanbul'a döndükten sonra ilk olarak, Tercüme Odası'nda çalışmaya başlar. Tercüme Odası'ndaki bu memuriyeti Ahmet Vefik Paşa'ya daha önemli görevlere yükselmesinde bir basamak olur. Tercüme Odası'ndaki görevi sonrasında, Tahran elçisi olarak görevlendirilmiş, Meclis-i Vala üyeliğine atanmış, Adliye Nazırı (Adalet Bakanı) olmuş, vezirlik rütbesine yükselmiş, Edirne Valisi, ardından da Meclis-i Ayan azası olmuş, Maarif Nazırı (Eğitim Bakanı), sonrasında da başvekil (sadrazam) olmuştur. Sarayda kendisini çekemeyen kişiler tarafından padişahı tahttan indirmek için çabaladığı yönünde çıkan söylentilerden dolayı Ahmet Vefik Paşa, başvekillikten alınarak Bursa'ya vali olarak atanır.

Milli eğitim işleri ile yakından ilgilenen Ahmet Vefik Paşa, Bursa Valiliği yaptığı dönemde Bursa'da yeni öğretmen okulları açtırıyor ve Maarif Nezareti (Milli Eğitim Bakanlığı) aracılığı ile yayınlatmış olduğu kitapları okullara ve halka ücretsiz olarak dağıtıyor. Ayrıca kız çocuklarının on, erkek çocuklarının ise on üç yaşına kadar okula devam etmelerini zorunlu kılıyor. Bursa Valiliği esnasında Bursa'da yeni yollar yaptırmış olan Ahmet Vefik Paşa, kente yeni caddeler açtırıyor, mevcut yolları genişletiyor ve çıkmaz sokakları ortadan kaldırıyor. Çıkmaz sokakları kaldırmak için ilginç bir yöntem bulan Ahmet Vefik Paşa, araba ile sokakları dolaşır ve sürücüden kasten çıkmaz sokaklara girmesini ister, araba durduğunda da, 'Vali Paşa'nın arabasına hiç durmak olur mu?' diyerek belediyeden işçi getirtip duvarı hemen yıktırırmış.

Oldukça bakımsız bir halde olan Bursa Yeşil Cami'yi restore ettirerek Bursa'ya yeniden kazandıran Ahmet Vefik Paşa, Tophane'yi,  Bursa Ulucami'yi, kaleyi, Osman Gazi ve Sultan Cem türbelerini, İpek Han'ı, Çelebi Sultan Mehmet Cami'yi restore ettirir.  Bursa kentinin en işlek caddelerinden birine tiyatro yaptırarak buradan elde ettiği gelirin bir bölümünü Gureba Hastenesi'ne aktaran Ahmet Vefik Paşa, aynı zamanda ipek dokumacılığının gelişmesi için de Bursa'da bulunan madenlerin verimli bir şekilde işletilmesini sağlıyor.

Ahmet Vefik Paşa'nın Bursa valiliği hakkında Ahmet Haşim şunları söyler: 'Vefik Paşa dostumdu. Bursa'yı hatıralarla doldurmuştur. Onun için Türk Sanatı ve Bursa'yı sevenler için bu vezirin hatırası azizdir. Güneşe kavuşturduğu Yeşil Cami onun bu şehre bir hediyesidir.'

Tanzimat Dönemi modernleşme hareketinin önemli isimlerinden olan, devlet adamı, bürokrat, çevirmen, yazar gibi birçok vasfa sahip döneminin en önemli şahsiyetlerinden biri olan Ahmet Vefik Paşa, 2 Nisan 1891 tarihinde hayata veda etmiş, cenazesi bugün Aşiyan Mezarlığı olarak bilinen Rumelihisarı Kayalar Mezarlığı'na defnedilmiştir.