Sinemada 'cadı' tasvirleri: Zamanla popüler kültürde nasıl yer etti?

Kötü kalpli cadı

Cadılarla ilgili ilk filmlerden biri olan 1922 yapımı sessiz film "Haxan"da şu söz yer alır: "Şeytanın yoldaşı genç ve güzel olabilir ama daha çok yaşlı, fakir ve sefil olur."

Siğilli kocakarı imgesi, kötü cadılarla eşanlamlı hale gelmiştir. Onların aşağılanmış ve çarpık görünümleri, izleyicide hem iğrenme hem de korku uyandırmayı amaçlıyor.

Anjelica Huston'ın, Roald Dahl'ın "The Witches" adlı eserinin 1990 yapımı uyarlamasındaki Büyük Yüce Cadı karakteri, bu tasvirin en unutulmaz örneklerinden biridir. Diğer cadılarla bir araya geldiğinde ve çocukları fareye dönüştürmeyi planlarken, Jim Henson'ın tasarladığı grotesk görüntüsü gerçek yüzünü açığa çıkarır: sarkık kulak memeleri, çökük ve pullu deri, pençeyi andıran tırnaklar ve abartılı derecede uzun çengel burun... Adeta bir gargoyle.

Protez efektler günümüzde biraz eskimiş görünse de, özellikle cadılar açık kafa derisi yaralarını kaşıdığında, hâlâ tüyler ürpertici. Bu, kötülüğün fiziksel deformasyonla yabancılaştırıldığı, ölüm ve çürüme çağrışımlarıyla dolu bir canavarlık temsilidir.

Sinemanın diğer ikonik cadıları arasında Margaret Hamilton'ın "Oz Büyücüsü"ndeki yeşil tenli Kötü Cadı, Bette Midler'ın "Hocus Pocus"taki hamster dişli Sanderson kız kardeşi ve Disney'in "Pamuk Prenses ve Yedi Cüceler"indeki Kötü Kraliçe sayılabilir. Özellikle Kötü Kraliçe, daima "en güzel" kalabilmek için genç Pamuk Prenses'i zehirli bir elmayla öldürmeye çalışır ve bunu yapabilmek için yaşlı, korkutucu bir cadı kılığına girer.

Bu anlamda, kötü cadının cadı kılığı her zaman toplumun kadın gençliğine olan takıntısını yansıtmıştır; kadınlar belli bir yaşa geldiklerinde reddedilir ve artık erkekler için cazip görülmezler.

Ancak kötü cadı her zaman yaşlı ve çirkin değildir. Örneğin, "The Craft" filmindeki Nancy Downs (Fairuza Balk), genç, gotik bir "korkunç kaltak"tır. Cadılık ve nihai gücü saplantı haline getirir, karanlık bir tanrı tarafından ele geçirilir ve ölümcül bir intikam çılgınlığına sürüklenir.

Zamanla, seyircilerin kötü karakterlerin arka planlarına daha fazla ilgi duyması ve tarihsel olarak canavarlaştırılan arketiplerin insani duyguların evrensel ifadeleri haline gelmesiyle, bir cadıyı "kötü" olarak tanımlamak artık eskisi kadar kolay değil.

Sinema, kötü cadının tarih boyunca nasıl kötü gösterildiğini giderek daha fazla kabul ediyor. Kötü muamele nedeniyle nefrete sürüklenen bir kadın, artık sadece bir kötü değil, eylemleri güç ve direnişin bir yansıması olarak görülebiliyor.