Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı her yıl Türkiye'de üretilen motorlu araçların yerli katkı oranlarını 'Yerli Muhteva Oranı' başlığında açıklıyor. Bunun sebebi Türkiye'de bir sanayi ürünün yerli malı olarak kabul edilebilmesi için ürünün yerli katkı oranının en az yüzde 51 olması gerekiyor. Bunu sağlayan firmalara 'Yerli Malı Belgesi' verilerek, kamu ihalelerinde yüzde 15'e kadar fiyat avantajı sağlanıyor. Bakanlığın 2023 yılı raporuna göre Türkiye'de üretilen motorlu araçların yani otomobil ve ticari araçların yerlilik oranlarının 2022'ye göre oldukça yükseldiği görülüyor. Bunda da yerli tedarik sanayinin payının artması etkili oldu.

2023'TE YERLİLİK ARTTI

Türk otomotiv sanayinin 2021 yılında ortalama yüzde 54,32 olan yerlilik oranı 2022 yılına gelindiğinde %55,96'ya yükselmişti. 2023 yılında artış devam etti ve oran %61,14'e kadar yükseldi. 2023 yılında otomobil üretiminde ortalamada %59,46 ile en yüksek yerlilik oranına sahip marka Hyundai Assan olurken, hafif ticari araçta %64,65, ağır ticari araçta ise %75,19 ile Ford Otosan ipi göğüsledi. Genel ortalamada ise %67,54 ile yine Ford Otosan zirvede yer aldı. Türkiye'de traktör hariç yerlilik oranları ise %10 ile 83 arasında değişti. Traktörde ise %96'ya ulaşan yerlilik oranları mevcut.

EN İYİ VE EN KÖTÜLER

• Türkiye'de %82 ile yerlilik oranı en yüksek ticari araç Ford Otosan'ın Eskişehir fabrikasında ürettiği F-Max kamyon oldu.
• Türkiye'de yerlilik oranı en yüksek otomobil %68 ile Hyundai Assan'ın İzmit'te ürettiği i20 modelinin otomatik şanzımanlı Jump versiyonu olurken, yerlilik oranı en düşük otomobil ise %37,42'lik oran ile Karsan'ın Bursa'da üretmeye başladığı Renault Megane Sedan'ın 1.5 litre dizel otomatik şanzımanlı tüm versiyonları oldu.

TOFAŞ HIZLA YÜKSELİYOR

Peki Bursalı üreticilerin son durumları ne? Tofaş'ın Bursa fabrikasındaki yerlilik oranı ortalamada 2023 yılında yükseldi. 2022'de ortalamada %53,50 yerlilik oranına sahip Tofaş'ta bu oran 2023'te %55,49 oldu. Otomobilde %55,65 oranına sahip Tofaş'ın hafif ticari araçta yerlilik oranı ise %55 olarak gerçekleşti. Tofaş'ın ürettiği otomobillerde yerlilik oranı %51,17 ile %63,93 arasında değişti.

RENAULT DİBE OTURDU

Yerlilik oranlarına baktığımızda en düşük yerlilik oranına sahip otomobil üreticisi %41,57 ile yine Oyak Renault oldu. Oyak Renault, 2022'de de %46,17 ile sonuncu sırada yer almıştı. Hem Oyak Renault hem de Karsan tarafından Bursa'da üretilen Renault modellerinin yerlilik oranları 2023'te %37,42 ile 48,45 oranında değişti. 2020'de otomobil üretiminde ortalamada yüzde 63 ile en yüksek yerlilik oranına sahip fabrika olan Oyak Renault'un 2021'de bu oranı %55,4'e inmişti. Yine 2020'de yüzde 66,3 ile Türkiye'nin en yerli otomobili olan Clio HB modelinde bu oran 2021'de yüzde 60,20'ye, 2022'de yüzde 51,60'a, 2023'te ise %48,45'e kadar geriledi. Bu gerilemede özellikle hibrit versiyonlarda düşük yerlilik oranı etkili oldu. Ama bu yıl hem Mitsubishi Colt hem de Dacia Duster üretimine hazırlanan Oyak Renault da yerlilik oranlarının yeniden artması bekleniyor. Bir diğer Bursalı Karsan'da ise yerlilik oranı ortalamada %53,14 olarak gerçekleşti.

Togg, %51 ile ancak

3.sırada yer alacak

Bursa Gemlik'te üretime başlayan Togg'un nisan ayında teslimatlarına başlayacağı T10X modelinde ilk etapta yerlilik oranının %51 olacağı açıklanmıştı. Henüz Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı'nın 'Yerli Muhteva Oranı' raporuna girmeyen Togg'un versiyonlarına göre yerlilik oranlarını net olarak 2024'te görebileceğiz. Ama denildiği gibi %51 ortalamasını tutturursa, Hyundai ve Tofaş'ın ardından ancak 3.sırada yer alacaktır. Togg CEO'su Gürcan Karakaş, yerlilik oranını 2026 yılında %68'e çıkartmayı hedeflediklerini açıklamıştı. Bu oran gerçekleşir ve diğer fabrikalarda oranlar yükselmezse işte o zaman Togg zirveye çıkabilir.

Egea

Ailenin en yerlisi

Türkiye'nin en çok satan otomobili Egea'da yerlilik oranı %51,17 ile 63,93 arasında değişiyor. En yüksek yerlilik oranı benzinli manuel şanzımanlı sedan gövde tipinde yer alıyor.

Clio

Yüzde 50'nin altında

2020'de yüzde 66,3 ile Türkiye'nin en yerli otomobili olan Clio HB modelinde en yüksek yerlilik oranı 2023'te yüzde 48,45'e kadar indi.