KOÇ Holding ve Stellantis arasında 1 Mart 2023'te imzalanan stratejik anlaşmayla, Tofaş'ın bünyesinde Peugeot, Citroen, Opel ve DS markaları bulunan Stellantis Otomotiv Pazarlama A.Ş.'yi Türkiye'de devralmasına karar verildi.

Ancak Aralık 2023'te Rekabet Kurumu, bu birleşmeyi nihai incelemeye aldığını duyurdu ve süreç uzadı. İmzaların atılmasının üstünden geçen yaklaşık 1.5 yılın ardından geçen hafta Rekabet Kurumu verilen taahhütlerin yetersizliğini gerekçe göstererek satın almaya onay vermedi.

Tofaş, Rekabet Kurumu'nun kararının nihai nitelikte olmadığını ve sürecin devam ettiğini açıkladı. Anlaşma kapsamında Tofaş, Stellantis'e 400 milyon Euro peşin ödeme yapacak ve sekiz yıl boyunca da kârdan pay verecekti. Böylece yapılan ödeme miktarının 1 milyar Euro'yu bulacağı öngörülüyordu.

K0 MADDESİNİ ETKİLEMEDİ

Geçen hafta gündeme damgasını vuran bu haberin ardından gözler 1 Mart 2023'te imzalanan anlaşmanın diğer önemli maddesine çevrildi. Bu maddeleye göre Stellantis, 2025 yılı başından itibaren üretime başlama hedefiyle 5 marka için planlanan hem orta boy hafif ticari araç hem de binek otomobil versiyonlarında "K0" modelinin üretimini Tofaş'a tahsis etmişti.

Rekabet Kurumu'nun kararının bu anlaşmayı etkileyip etkilemeyeceği merak edilirken, konuya yakın kaynaklar iki maddenin birbirinden bağımsız olduğunu, zaten K0 modelinin deneme üretimlerinin hali hazırda başladığını belirttiler.

90 BİNDEN 150 BİNE ÇIKACAK

Fiat, Opel, Peugeot, Citroen ve Vauxhall markaları için üretilecek bu orta boy hafif ticari araç modeli şu an halihazırda İngiltere'de üretilen ve satılan Opel/Vauxhall Vivaro (Zafira), Fiat Scudo (Combimix), Peugeot Expert (Traveller) ve Citroen Jumpy'den (Spacetourer) oluşuyor. Tofaş'ın kasım ayında seri üretimine başlayacağı modeller 2025 yılı başında satışa sunulacak.

Tofaş bu modellerin içten yanmalı ticari ve binek versiyonlarını üretirken, İngiltere'de ağırlıklı olarak elektrikli versiyonları üretilecek. 2025 yılında K0 modelinden 90 bin adet üretmesi hedeflenen Tofaş'ın, 2026 yılında ise yıllık üretimi 150 bin adede çıkartması planlanıyor. Ama 2025 sonunda Egea-Tipo üretiminin sona ermesi sonrası 450 bin adetlik kapasitenin başka hangi model veya modellerle doldurulacağı merak ediliyor.

 
 
Kapasitenin ancak 3'te 1'ine ulaşacak

KOÇ Grubu ve Stellantis, Türkiye'deki satış ve pazarlama alanında uzayan birleşme sürecinden ziyade artık çok acil bir şekilde Tofaş'ın atıl kapasitesine yönelik adımlar atmalı.

Hatırlatmak gerekirse Doblo üretimi geçen sene bitti, Fiorino üretimi kısa süre önce sona erdi. 

Egea üretimi ise 2025 sonu bitecek. Bursa'da 450 bin adetlik üretim kapasitesine sahip Tofaş, 2023'te 239 bin adet araç üretirken, bu yıl 9 ayda ancak 115 bin adede ulaştı ki sadece %25'ini ihraç etti.

Üretim ve ihracatta çok hızlı bir kayıp yaşandığı ortada. Evet 5 marka için üretmeye başladığı yeni bir ticari araç modeli var ama bu model 150 bin adetlik üretimle Egea sonrası 2026 yılında fabrikanın ancak 3'te 1'ini dolduracak görünüyor. Ayrıca ticari bir modelden ziyade Stellantis'in şu anda Avrupa'da ulaşılabilir uygun fiyatlı otomobillere ihtiyacı var ve Tofaş bu konuda önemli bir koz olarak kullanılabilir.

Bu yüzden bir an önce Koç ve Stellantis'in Egea'nın yerini alacak Avrupa'ya da ihraç edilecek yeni bir otomobili devreyle almak zorunda.