Geçtiğimiz günlerde yazılarımdan birinde maliyenin borçlu mükellefin kapısını çalmaya başladığını ve borç tahsilâtına çıktığından bahsetmiştim.

'Vergi borcunu ödeyemeyen yandı!'yazı başlığım, okumak isteyenler için hatırlatma olsun.

Çünkü bugünkü yazımda vergi sistemini ve gelecek sürprizleri konuşmaya devam edeceğiz.

Tabii ki, Bursa Serbest Muhasebeci Mali Müşavirler Odası Başkanı (BSMMMO) Hüseyin Halil'in değerlendirmeleriyle...

Vergi borcu olan mükelleflerin borçlarını ödeyememeleri durumda haciz işlemi başlatılma noktasına geldiği, bankalardan kredi alamadıkları, finansman ihtiyacının daha da bozulduğu ve hatta birçok firmanın da kapandığını duyuyoruz.  

"Ülkedeki genel ekonomik politikalar ile ilgili olduğunu düşünüyorum. Özellikle seçimlerden sonra hükümet, ekonomiyi soğutmak için bir dizi tedbirler aldı. Yani büyümeyi yavaşlatıp talebi daraltarak, enflasyonu düşürmeyi planlıyor. Bunun için de kamu harcamalarını azaltıp, vergileri arttırdı. Vatandaşın alım gücünü düşürme yoluna gidildi. Bu bağlamda da hareket edilmeye devam ediliyor. Bu durumda şirketlerin ya da vergi mükelleflerinin bir kısmı süreci atlatamayıp batacak. Bir kısım firma kapanırken diğer bir kısım ödeme güçlüğü içerisine girdi."

Son 5 yılda üç kez borç yapılandırması çıkmasına rağmen, son yapılandırmaların gerçekleşme oranının yüzde 25'ler seviyesinde olduğunu vurguladı.

"Biliyorsunuz ki, vergi dairelerinde bir uygulama başlatıldı. Hazine ve Maliye Bakanlığı, borçlu mükellefi görüşmeye çağırarak ödemeye ikna etmeye çalıştı. Devletin alacağını istemesi kadar doğal bir şey yok, ancak alacağın ödenmesi için şartların da oluşturulması gerekiyor."

Şöyle ki;

"Piyasanın daraldığı ve banka kredilerinin neredeyse sıfırlandığı bir dönemi geçiriyoruz. Dolayısıyla borcunu ödemek isteyen esnaf, zanaatkâr, tüccar ve sanayici, krediye erişimde ciddi zorluklar yaşıyor. İki politikanın birbiriyle örtüşmeyeceğini düşünüyoruz. Öncelikle vergi mükelleflerinin krediye ulaşımının -en azından tüketime ilişkin olmayan- önünün açılması gerekmektedir."

TOPLAM BORÇ 800 MİLYAR TL

"Toplam borç miktarı 800 milyar TL civarındaydı. 800 milyar liralık toplam borcun 400 milyar TL'lik kısmı yapılandırıldı. Tüm borçlular yapılandırmaya müracaat etmedi. Şimdilik yüzde 25'lik bir kısmının yapılandırmayı bozmadan devam ettiğini biliyoruz. Biliyorsunuz ki, 31 Ağustos'a kadar son bir şans daha verilmişti ve bu tarihe kadar vergi dairelerine borçların ödenmesi durumunda yapılandırma bozulmayacaktı. Eğer ilave ek haklar verilmezse,1-2 ay içerisinde yapılandırması bozulanların ve ödeme tutarlarının net sonuçlarını almış olacağız."

Peki, ilerleyen süreçte Başkan Hüseyin Halil vergi sistemini nasıl görüyor?

"Hâlihazırda ekonomi yönetiminin kararlı ve öngörülebilir olan bir programla yürümediğini görüyoruz. Neden böyle söylüyorum? Çünkü Merkez Bankası ve ekonomi yönetiminden çok radikal olmayan ve toplantı öncesi hakim olan 250 baz puanlık artış beklentisinin oldukça üzerinde 750 baz puanlık faiz artışı geldi. Piyasanın yeniden aklı karıştı."

Öngörülebilirlik üzerinde durdu.

"Orta Vadeli Program'ın işleyişinin öngörülebilir olması gerekiyor. Yani sanayicinin ya da tüccarın parasını harcaması, yatırım yapması veya ekonomik bir faaliyette bulunması için orta vadede öngörülebilir bir program üzerinde yürümesi gerekir. Aksi takdirde aynı durumları yaşamaya devam ederiz. Merkez Bankası hızlı bir şekilde politika faizini reel faiz düzeyine getireceğiz uyarı yapsaydı eğer, öngörülebilir bir sonuç doğar ve ekonomik faaliyetler oluşturulurdu. Şu an için Orta Vadeli Program'a biraz daha şaşı bakıyoruz. Türkiye'nin çok büyük büyüme rakamlarından ziyade daha düşük büyüme, yüksek kur ve biraz da yüksek enflasyonu içerecek bir dönemle gideceğini düşünüyorum. İlk defa TÜİK'in ağustos enflasyon verileri ENAG verilerini geçti. Eylül, Ekim, Kasım ve Aralık ayından itibaren yüksek enflasyonları görmeye devam edeceğimizi tahmin ediyorum. Gıda ve enerji fiyatlarındaki artışın etkileri devam edecektir. Yılın sonuna kadar ortalama yüzde 7'nin altında bir enflasyon gerçekleşmeyeceğini düşünüyorum. 2023 yılı sonunda TCMB'nin yüzde 58 olan enflasyon beklentisi vardı. Üç haneli rakamların biraz daha üzerinde bir enflasyonla yılı tamamlayacağız gibi görünüyor."

En çok şirket kapanmaları hangi sektörlerde gerçekleşti?

Şimdilik sanayi ve hizmet sektörü diyebiliriz. Ocak ayından itibaren yeni asgari ücret açıklanmasıyla sanayinin büyük bir kısmı krediye dayalı kısa vadeli borçlarının çok yükseleceğini düşünüyorum. Özellikle Rusya - Ukrayna savaşından dolayı tekstil sektörünün de sıkıntılı olduğunu biliyoruz.

Yeni asgari ücret tahmininiz var mı?

Net asgari ücret 17 bin 500 TL olur diye düşünüyorum.

Sanayiciyi faiz oranları değil, krediye erişim zorluğunun yorduğunun altını çizdi.

Son olarak...

Vergi ile ilgili yeni sürprizler var mı?

Hükümetin maliye politikalarında bir çok ürüne ek vergiler geldi. Yeni yıla doğru ÖTV artışlarının kozmetik ürünlerinde ve otomotivde olacağını düşünüyorum. Aynı zamanda da konutlarla ilgili ek bir verginin olabileceğini düşünüyorum. Emlak vergi oranı arttırılmış ve bir kez daha emlak vergisi ödeme şeklinde olabilir. Biliyorsunuz ki, Anayasa Mahkemesi ile ilgili bir beklenti var. Anayasa Mahkemesi Ek MTV'yi (Ek Motorlu Taşıtlar Vergisi) iptal etmezse, 1 Ocak'tan sonra belki Mart ayında emlak vergisi ile ilgili mutlak bir artışı beklemeliyiz diye bilirim. Özellikle iki kalemde kesin ÖTV artışı gelir diye düşünüyorum.

Ve vergi üzerine sohbetimizin devamı yarın...