Enflasyon artık pek çok ülkede en önemli ekonomik sorunların başında geliyor.

Sorun çok daha ciddi bir hal aldı.

Arz, talep ve stok dengesinden fiyat hareketlerine kadar artan riskler devam ediyor.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) yılın son enflasyon raporunda yılsonuna ilişkin enflasyon tahminini yüzde 65,2'ye yükseltti. Bir önceki raporda yılsonu beklentisi yüzde 60,4 olmuştu.

2023 yılında ise enflasyonun yüzde 22,3 olacağını tahmin etti. Bir önceki raporda bu tahmin yüzde 19,2 olarak belirtilmişti.

2022 yılsonu için gıda enflasyonu beklentisi yüzde 71,3'ten yüzde 75'e çıkarıldı. 2022 ortalama ham petrol fiyat tahmini 99,6 dolardan 100,5 dolara çıktı.

Küresel büyümeye yönelik karamsarlığın arttığı ve jeopolitik risklerin sürekli tırmandığı böyle bir ortam var.

Sanayinin çarklarında da yavaşlama devam ediyor.

Hatırlayacağınız üzere sanayi üretimi, ağustos ayında aylık bazda yüzde 2,4 artarken, yıllık bazda artış yüzde 1 ile sınırlı kaldı.

İş dünyasının ekonomiye güveni devam ederken, beklentileri de arttı.

Ancak önümüzdeki aylar için hala endişeliler.

Yüksek enflasyon, finansman ve enerji arzına ilişkin belirsizlik ekonomi üzerinde baskı oluşturuyor.

Yüksek fiyatlar, tüketicilerin satın alma gücünün düşmesine ve üretimin birçok firma için kârsız hale gelmesine de neden oluyor.

İş dünyasının genel görüşü şimdilik bu şekilde.

Dün akşam TÜGİAD Bursa Şubesi'nin 'Tecrübeler Konuşuyor' etkinliği vardı.

Konuklar İş Yatırım Uluslararası Piyasalar Direktörü Şant Manukyan, İş Yatırım Araştırma Direktörü Serhat Gürleyen, İş Yatırım Kurumsal Firmalar İş Geliştirme Müdürü Gökçe Kocaoğlu ve İş Yatırım Kurumsal Finansman Müdürü Aydın Eralp idi.

Makroekonomik analizler ve beklentilerin ardından 'uluslararası piyasalarda neler oluyor?' sorusu ile ekonominin nasıl şekilleneceği değerlendirdi.

Sunumlara geçilmeden önce 'Tecrübeler Konuşuyor' etkinliğinin açılış konuşmasını yapan TÜGİAD Bursa Şubesi Başkanı Ahmet Parseker, dünya ekonomisinin zor bir dönemden geçtiğine değindi:

"Pandeminin yanı sıra iklim değişikliği, Rusya - Ukrayna savaşı, hammadde krizi ve çip derken, dünya çok ciddi bir enerji krizinin ortasında. Yaşanan bu belirsiz süreç içerisinde döviz kurlarındaki artış, ciddi anlamda fiyatları ve satışları etkiliyor."

"Enerji maliyetlerindeki artışlar sanayicinin üzerine yük getirmektedir" dedi ve rekabet koşullarına dikkat çekti:

"Kış sezonuna girerken artan maliyetler sanayicimizin rekabetini etkilemektedir. Türkiye üretim gücü ve potansiyeli ile birlikte bu sıkıntılı süreci çok daha güçlü bir şekilde atlatabilecek konumdadır. Bu noktada özellikle yenilenebilir enerji yatırımları ile enerjide dışa bağımlılığımızı azaltarak çok büyük katkı sağlanabilir. Avrupa Yeşil Mutabakatı çerçevesinde hayata geçirilmesi gereken düzenlemelerle sanayicilerimiz ciddi bir dönüşüme girmektedir.  Türkiye, döngüsel ekonomi ve Yeşil Mutabakat Eylem Planı konusunda geç kalmamalı ve gelecek adımlarını bir an önce atmalıdır."

Gelin kısaca konukların paylaşımlarına birlikte göz atalım.

Dünya rekor enflasyonla mücadele için faiz adımını büyütürken, biz ekonomi yavaşlamaya başlıyor diye faiz indirim adımını büyüterek cevap verdik.

Kasım ayında da durum değişmeyecek. Benzer bir adım ile Merkez Bankası politika faizini yüzde 9'a indirecek.

ABD doları ciddi bir tehdit oluşturuyor. Uzun vadeli bir para biriminden bahsediyorsak doların alternatifi yok,  anapara birimi olarak doları görmekte fayda var.

Rusya - Ukrayna savaşı ne zaman biter, o zaman Euro'nun durumu düzelecek. Yani para birimi olarak dolar değer kazanmaya devam edecek, ABD doları ciddi bir tehdit oluşturmaya devam edecek.

Hatırlayın, koronavirüs salgını ve ardından Rusya- Ukrayna savaşı ve Rus gazının Avrupa'ya akışının tamamen kesilmesi riskiyle birlikte yatırımcılar güvenli liman olarak gördükleri dolara yöneldi ve Amerikan para birimi değer kazandı ve Dolar ile Euro, 20 yıl sonra 12 Temmuz 2022 tarihinde eşitlendi.

Buraya bir not düşelim...

Uzmanlar şimdilik Euro'nun toparlanacağı görüşünde değiller.

Sonrasında "Tabi anlık değişen ekonomi gündeminde tahmin yapmakta zorlaşıyor" diye ekliyor uzmanlar.

Mesela "Merkez Bankası'na güven azaldığında altına yöneliyorsunuz. Altın reel faizde çok iyi bir yatırım değil" diyor uzmanlar...

Özellikle enflasyondan korunmak için ideal bir yatırım aracı olan altın, Türkiye'de de yüksek enflasyon dönemlerinin ardından ilk akla gelen yatırım araçlarından biri olmuştur.

Peki, yüksek enflasyon döneminde neye yatırım yapmalı?

Anlaşılan yatırım kararı için zorlu bir dönem...

Ve ekliyorlar:

"Kredi maliyeti politika faizinin çok üzerinde enflasyonun çok altında..."

"En pahalı para ise, olmayandır!"

2022 sonu Dolar/TL tahmini 20 seviyesini göreceği,  2023 ortalama dolar kuru 22,5 olarak tahmin ediliyor.

Özetle...

Avrupa ekonomisinin durgunluğa girdiği, doların güçlendiği ve faizlerin yükseldiği bir konjonktürde, ödemeler dengesinde yaşanılan sorunlar ağırlaşıyor.

Finansman meselesi iş dünyasında bir süre daha olacak. Günü kurtarmaya çalışanlar bu durumdan çok daha fazla olumsuz etkilenecek.

Sadece finansman ihtiyacı değil tabi ki...

Yüksek enflasyon ve yüksek işsizliğin bir arada olması da başka bir problem...

Şu anda baktığımızda enflasyon yükseliyor,  finansal kesimin kredi vermesi daha da zorlaşıyor ve reel sektörün güçlü finans sistemine ihtiyacı artıyor.

'Ne yıldı!' diyeceğimiz bir senenin sonuna yaklaşıyoruz.

Kısacası ekonomik destekler yeni yılda piyasaların seyri açısından kritik öneme sahip.

Gelelim sorumuza...

'Parayı nereye yatırmalı?'

Şu sıralar en büyük cevap aranan soru bu olsa gerek. Durum açık ve net...

Sistemde belirsizlik ve tıkanma devam ediyor. Piyasalarda oynaklığın zirve yaptığı bir dönemdeyiz.

Piyasaların oynak olduğu dönemde porftöyleri de yönetmek güçleşiyor.