Deprem gerçeğinden bahsediyoruz, fakat riskli yapı stoğu bilinmeyen ve dönüşemeyen Bursa mı?

Kronik sorunlar çözülmek için sırada bekliyor...

Sorunların dile getirildiği, önerilerin paylaşıldığı ve beklentilerin ifade edildiği pek çok bilgi notu ve raporların birikmeye başladığını tahmin etmek güç değil.

Dün korktuk, önceki korkmalarımız gibi...

Ülkemizi derinden yaralayan birçok deprem yaşadık... Hayatını kaybeden insanlarımız oldu... Yaralılarımız oldu... Canlarımız yandı... Ekonomik yıkımlar yaşandı...

Dolayısıyla her deprem sonrası, "acil tedbirler almalıyız" dendi.

1999 depreminin düşünce olarak birçok şeyi değiştirdiği konuşuldu.

İzlediğim Türkiye, Bursa, Marmara Bölgesi deprem gerçeği panellerinde...

Peki, kentsel dönüşümün çıkma sebebi deprem değil miydi?

Kentsel dönüşüm ve yapı denetim gündeme gelmemiş miydi?

Uyarıları duyuyoruz...

7 büyüklüğündeki bir depremin beklendiği ile ilgili...

Dün Bursa'da saat 13.45 sıralarında 4 büyüklüğünde deprem meydana geldi.

Bursa'nın planı olsaydı, bugün depreme karşı güvenli yapılardan bahsetmiş olmaz mıydık?

Çok uzaklara gitmeden birkaç hatırlatma daha yapmak istiyorum.

2024 Şubat ayıydı...

Ve Bursa'nın deprem gerçeği konuşulmuştu.

O dönem TMMOB JMO Güney Marmara Şubesi Başkanı Engin Er idi. Başkan Engin Er'in Bursa'nın deprem gerçeği üzerine değerlendirmelerinin yer aldığı sunumunu izlemiştim.

Aldığım notlardan paylaşımlar yapmak istiyorum...

"3'lü bir plan yapmış olsaydık; yani kısa, orta ve uzun vadeli bir plan ile 25 yılda bu işi bitirmiş olurduk. Bugün güvenli bir şehirden bahsetmiş olurduk. Maalesef bizim uygulamalarımız değişmedi."

1885 yılında Bursa'da meydana gelen ve küçük kıyamet olarak ifade edilen depremin fay hattını bulduklarını vurgulamıştı. Kayapa -Yenişehir arasında 95 kilometrelik bir fay hattı olduğunun altını çizmişti. Bu fay hattının Bursa Ovası'nın altından geçtiğini belirtmişti.

Özellikle burada oluşacak bir depremin Bursa'nın merkezini yok edebilecek kadar kuvvetli olacağının da altını çizmişti.

Yapı denetim yönetmeliğinin değişmesi gerektiğine de dikkat çeken Engin Er, "Bakanlığın yönetmeliğinin daha açık hale gelmesi, arazi denetlemelerinin mutlaka yapılması, uygulamaların denetlemesi şart. Bursa'nın iki derdi var. Plan yok, acilen yeniden doğal afetler anlamında Bursa masaya yatırılarak yeniden planlanması lazım. Denetleme sisteminin mutlaka kurulması lazım. Acilen Doğal Afetler ve Acil Durum Bakanlığı kurulmalıdır. Bunun alt birimlerinin de şehirlerde mutlaka kurulması şart" demişti.

Bugün konuşulan deprem gerçeği ve öneriler, geçtiğimiz yıllarda da aylarda da konuşulmuştu.

Hatırlatmak istedim...

Hatta birkaç hafta önce...

İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu'nun gündeminde de Bursa'nın çözüm bekleyen sorunlarından 'Kaçak Yapılaşma ve Kentsel Dönüşüm' vardı.

İnşaat Müteahhitleri Sanayici ve İş İnsanları Derneği'nin (İMSİAD) gündeminde de Bursa'nın çözüm bekleyen sorunu vardı ve 'Her Yönüyle Kentsel Dönüşüm Zirvesi Bursa' organizasyonunda kent dinamikleri bir araya gelmişti.

"Yapı stoğu envanteri acilen çıkartılmalı, kentsel dönüşüm hızlandırılmalı. Kaybedecek bir günümüz bile yokken, bir an evvel yapı stoğumuzun durumunu ortaya koymak adına yapı stoğu envanter çalışmaları yapılmalı, hızlıca Kentsel Dönüşüm çalışmaları başlatılarak canlarımızı emanet ettiğimiz yapılarımızı güvenli hale getirmeliyiz. Mühendislik hizmeti almamış tek bir bina kalmayana kadar depremsellik temelli dönüşüm çalışmaları tamamlanmalıdır. Bunun yanı sıra binalarımızın güvenliğini takip etmek açısından 'Bina Periyodik Muayene Sistemi' acilen oluşturulmalıdır" demeye devam ediyor İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu...

Son olarak...

İMSİAD tarafından organize edilen 'Her Yönüyle Kentsel Dönüşüm Zirvesi Bursa' paylaşımlarından da hatırlatma yapayım.

Yıldız Teknik Üniversitesi İnşaat Müh. Öğretim Üyesi Prof. Dr. Şükrü Ersoy, Türkiye'deki yapı stoğunun dörtte birinin Marmara Bölgesi'nde yer aldığını söyleyerek, alan ve nüfus olarak Bursa'nın yüzde 90'ının 1. derece deprem bölgesinde yer aldığını, Bursa ve çevresinde diri fayların mevcut olduğunu belirtmişti.

Nilüfer Belediye Başkanı Şadi Özdemir ise, Nilüfer ilçesinin toprak yapısı olarak depremden en çok etkilenecek ilçelerden bir tanesi olduğunu ve Nilüfer'in diğer yerlere göre daha planlı bir yer olduğunu da aktararak belediye olarak hormonlu yapılara izin vermeyeceklerini ifade etmişti.

Osmangazi Belediye Başkanı Erkan Aydın, Osmangazi ilçesinde 400 bine yakın depreme dayanıksız yapı olduğunu, hızlı bir şekilde kentsel dönüşüme ihtiyaç duyulduğunu ve tarihsel depremlere bakıldığında Bursa'da her an büyük bir deprem olabileceğine dikkat çekmişti.

Gemlik Belediye Başkanı Şükrü Deviren, Gemlik ilçesinin fay hatları olarak en riskli yer olduğunu, kentsel dönüşüm proje çalışmalarına hız verdiklerini, 23,5 hektarlık bir alanda planlama yapmaya başladıklarını, yapı stoklarını seyrelterek binaları rezerv alanlara taşımak istediklerini ve rezerv alanı olarak dağ yamaçlarının en büyük avantajları olduğunu söylemişti.

TC. Çevre Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı Marmara Kentsel Dönüşüm Uygulamaları Daire Başkanı İrfan Akça, belediyelerin strateji eylem planının önemine değinmişti. Belediyelerle birlikte ortak çalışmalara her zaman açık olduklarını, strateji eylem planlarının hızlandırılması gerektiğini ve Bursa ilçe belediyelerine kentsel dönüşüme kaynak aktarımına başladıklarını da vurgulamıştı.

İMSİAD Yönetim Kurulu Başkanı Şeref Demir, "Riskli yapılardan bir an evvel kurtulmanın çözümlerini bulmak zorundayız" demişti.

Velhasıl...

Bursa'nın deprem kuşağında yer aldığını ve altında birden çok fay hattı olduğunu hatırlamaya devam ediyoruz...

Yaşadığımız, korktuğumuz, üzüldüğümüz sarsıntılarla...

Bursa için ise riskli yapı stoğunun yaklaşık yüzde 65 seviyelerinde olduğu öngörülüyor...

Sadece öngörülüyor...

Zira Bursa için net veri henüz yok.

Yani yapı stoğu envanteri net bir şekilde ortaya koyulmadan tahmini verilerle sağlıklı dönüşüm, Kent Anayasası ve depreme hazırlık nasıl sağlanacak?

İMO Bursa Şubesi Yönetim Kurulu'nun önerilerinin devamını da hatırlatarak yazımı sonlandırmak istiyorum.

"Gerçek veri değerlerine ulaşmak, sağlıklı dönüşüm için en önemli konudur. Bu çerçevede ısrarla talebimiz, Bursa Büyükşehir Belediyesi ve İMO Bursa Şubesi arasında yapılacak bir protokolle tüm şehrimizin yapı stoğu envanterini net bir şekilde ortaya koymaktır. Bu veriler doğrultusunda kentsel dönüşüm yol haritamızı ortaya çıkarmış olup kent anayasası için önemli bir bilimsel veriyi belirlemiş olacağız. Öncelikle kentsel dönüşüm strateji belgesi ivedilikle hazırlanmalı, kentsel dönüşüm uygulamalarının önünü açmak için yeni yapılaşmış bölgeleri birbirinden ayırmalı ve kentsel dönüşüm uygulanacak bölgelerde bütüncül planlama ilkeleri her bölge için aynı değil bölgenin özelliklerine göre esnetilerek uygulanması sağlanmalıdır."

Konuşulanı konuşmaya devam ettikçe, konuşulanları da tekrar tekrar hatırlamaya devam ediyoruz...

Beklenen ise çözüm....