Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından hazırlanan yeni vergi paketi önerilerine ilişkin tartışmalar tüm hızıyla devam ediyor.

Aslında bu günlerde yeni vergi paketi, öncelik olması gereken emekli aylıkları ve asgari ücret artışlarını gündemde arka plana itiyor.

Konuşulması gereken bir başka konu...

Vergi paketinde tartışılan konulara ilişkin görüşlerimi bir başka yazımda ifade etmeye çalışacağım.

Öte taraftan...

Vergi demişken, kayıt dışı ekonomiyle mücadeleden bahsetmek istiyorum.

Öncesinde vergi denetimleriyle ilgili küçük bir hatırlatma yapayım.

2022 yılında Türkiye genelinde 77 bin 610 mükellef incelendi ve incelenen mükellefler için tarhı istenilen toplam vergi ve ceza tutarı 76.668.161.834 TL.

Bursa'da 2022 ve 2023 yıllarında toplam 14 bin 916 mükellef incelenmiş.

Yazımın devamında önemli bir panelden bahsetmek istiyorum.

Bursa'da Vergi Müfettişleri Derneği Bursa Şubesi öncülüğünde düzenlenen 'Vergide güncel gelişmeler ve yorum farkı' paneline katıldım.

Düzenlenen panelde vergide adalet sistemi, kayıt dışılıkla mücadele, e- defter, e-uygulamalar ve daha birçok konuya değinildi.

Panelde, Bursa Vergi Dairesi Başkanı Hüseyin Erol, Vergi Müfettişleri Derneği Genel Başkanı Fatih Mustafa Olcay, Vergi Müfettişleri Derneği Bursa Şube Başkanı Fahri Eşmebaşı, Ticaret İl Müdürü İsmail Aslanlar, Bursa Yeminli Mali Müşavirler Odası Başkanı İhsan Akar'ın yanı sıra vergi müfettişleri, vergi dairesi başkanlığı temsilcileri ve yargı mensupları katıldı.

Panel, müthiş derecede kalabalık bir izleyici kitlesine sahipti.

Sözü fazla uzatmadan, konuşmacıların paylaşımlarından aldığım notlardan bahsetmek istiyorum.

Vergi Müfettişleri Derneği Genel Başkanı Fatih Mustafa Olcay, kayıt dışılığın önlenmesi ve yeni gelişen teknolojiye uyum sağlanması amacıyla dijital dönüşümü vergisel alanda da desteklemekten bahsetti.

Ayrıca vergide adaleti sağlamak ve bazı kesimlerin vergi yükünü azaltmak için kayıt dışılıkla mücadele etmeye devam edeceklerini vurguladı.

Türkiye'de kayıt altına alınan sektörlerin fazlalığı, bu denetimlerin etkinliği hem vergide adaletin tesis edilmesi hem de iyi bir vergi politikası için temel bir husus olarak sıraladı.

Dikkat çektiği bir başka başlıkta e- defter...

Kısa bir süre içinde defter kayıtlarının tamamen elektronik ortamda tutulmaya başlanacağından ve bu uygulamanın kayıt dışılıkla mücadelede kritik bir rol oynadığından bahsetti.

Bu noktadan da hareketle özellikle vergi müfettişleri bu alanda çalışmalar göstermektedir.

Sonuçta toplumda vergiye gönüllü uyumu sağlamak, vergi adaletini tesis etmek ve vergi bilincini artırmak önemli.

Vergi Müfettişleri Derneği Bursa Şube Başkanı Fahri Eşmebaşı, kayıt dışılığı ne kadar azalırsa, hane halkına ve mükelleflere düşen vergi yükünün de azalacağına dikkat çekti.

Vergi adaletini sağlamak, vergi bilincini geliştirmek, haksız rekabetin önüne geçmek için kayıt dışından kayıtlı ekonomiye geçilmesinin önemini vurguladı.

Yeni vergi paketine değinerek, "Bu anlamda yeni vergi paketi de kayıt dışı ekonominin tamamen kayda geçirilmesine yönelik önlemleri, tedbirleri içeriyor. Kayıtlı ekonomi vergide adaleti ve haksız rekabeti önleyecek bir kavram" dedi.

Vergi camiasına faydalı olan panelde...

Bursa Vergi Dairesi Başkanı Hüseyin Erol, vergi dairesi başkanlığındaki elektronik gelişmelerin hem tahsilât hem de yaygın yoğun denetimdeki sonuçlardan faydalar aldıklarından bahsetti.

"Kayıt dışı ekonomiyle mücadele konusunda belli sektörlerde bütün yaygın yoğun denetim ekiplerimizle sahadayız ve denetimlerimiz devam etmektedir. Yalnız bu bildiğimiz klasik denetim yöntemiyle devam etmiyoruz. Risk analiz merkezimizden gelen verilerle nokta atışı yapıyoruz. Çokça kapı çalıp belki sonuç alınamayabilirdi, ama gelen veriler değerlendirildiği için yaygın yoğun denetimde güzel sonuçlar almaktayız. Elektronik gelişme tahsilât çalışmalarımızı da etkiliyor, tasarruf ve zaman sağlıyor. Örneğin; ocak-mayıs dönemlerinde ödeme emirlerinin yüzde 88'ini e- tebligat şekliyle tebliğ etmişiz. Şayet posta yoluyla yapmaya kalksak, belki hala zarflama ile uğraşıyorduk. Bu tür elektronik gelişmelerin sonuç alıcı olduğunu görmekteyiz."

Yazışma yoğunluğundan bahsetti:

"Yazışma yoğunluğumuz var. Özellikle vergi usul kanunu 359. madde kapsamındaki yazışmalarımız çok yoğun. Vergi dairelerimiz ve mahkemeler arasında yoğun yazışmalar oluyor. Yoğunluğu hafifletici çalışmalar var. İnşallah böyle bir entegrasyonla da birçok yazının dava sonuçlarımızda daha hızlı sonuçlanacağını düşünüyorum. Artık vergi dairemiz tamamen dijitalleşti. Yani mükelleflerimizin çoğu hemen hemen vergi dairesine hiç uğramadan işlemlerini yapabilecek hale geldi. Hedefimiz ise, mükellefin daireye gelmesine ihtiyaç kalmayan bir sistem. İnşallah çok kısa sürede başarılacağına inanıyorum."

Özetle...

Ekonomi, vergi kapasitesi...

Biliyorsunuz, Hazine ve Maliye Bakanlığı kayıt dışı ekonomi ile mücadele stratejisi kapsamında çalışmalar yapıyor. 300 milyar dolarlık bir ekonomiden bahsediliyor.

Kimileri 150 milyar dolar, kimileri biraz daha abartıyor 600 milyar dolar diyor.

Pamukkale Üniversitesi Öğretim Üyesi ve Vergi Konseyi Üyesi Prof. Dr. Ersan Öz, "Ama o kayıt dışı ekonomiyi kayıtlı hale getirip üzerinden vergi alabilsek tadından yenmez bir ortam oluşacak. Vergicilikte de vaka sayısı az değil, her gün yeni vakalarla geliyor" diyor.

Son olarak...

Günümüzde dijital dönüşüm iş dünyası, kamu yönetiminde hızla yayılmakta ve birçok alanda da köklü değişimlere yol açmaktadır.

Bu dönüşümün önemli bir parçası olan e- defter uygulamaları, faaliyet kayıtlarının dijital ortamda tutulmasını sağlayarak işletmelere büyük kolaylıklar sunmaktadır.

Bu uygulama vergi mükelleflerinin mali kayıtlarını dijitalleştirerek işlemlerin daha hızlı, güvenilir ve şeffaf bir şekilde yapılmasına olanak sağlamaktadır.

Elektronik defterin sağladığı bu avantajlar, özellikle kayıt dışı mücadelede büyük rol oynamaktadır.

Kayıt dışı ekonomi, Türkiye'de vergi gelirlerinin azalmasında ve haksız rekabetin ortaya çıkmasında ciddi bir sorun olarak karşımıza çıkmaktadır.

Elektronik defter uygulamaları bu sorunun çözümüne yönelik önemli bir adım.

Dijital kayıtlar, vergi kaçakçılığını zorlaştırmakta ve mali denetimlerin etkinliğini ise arttırmaktadır. Böylece kayıt dışı faaliyetlerin tespit edilmesi ve engellenmesi daha kolay hale gelecektir.

Özellikle daha çok fiziki ortamda tutulan defterlere hitap eden  vergi suçlarına ilişkin cezaların elektronik defter uygulamalarıyla tam mutabakat sağlaması amacıyla yeniden gözden geçirilmesinin faydalı olacağına inanılıyor.

Örneğin; 213 sayılı vergi usul kanununun kaçakçılık suçları ve cezaları başlıklı 359. maddesinden söz edildi.

Maddede yer alan defter ve belgelerin ibraz edilmemesi kaynaklı vergi suçunun elektronik ortamda tutulan defterler için yeniden düzenlenmesi gerektiğinin de altı çizildi.

Kayıtların elektronik ortama taşınmasıyla yapay zekâ ve büyük veri analizi gibi yeni nesil teknolojilerin özellikle kayıt dışı mücadelede daha efektif bir araç haline geldiği de unutulmamalıdır.

"Türkiye'de vergi kaçakçılığını önlemek ve vergi uyumunu teşvik etmek amacıyla çeşitli ceza mekanizmaları bulunmaktadır. Elektronik defter ve dijital denetim araçlarının kullanımı bu ceza uygulamalarının etkinliğini arttırarak vergi sistemimizin daha adil ve şeffaf olmasına katkıda bulunmaktadır" diyerek...

Panelde dikkat çekilen noktalar özetle bu şekilde...