Son bir yılda ciddi şekilde kendini gösteren ekonomik krizin etkilerinin ardı arkası kesilmiyor.

Günü kurtarmaya yönelik kısa vadeli ekonomi çözümlerinin etkisi sınırlı kaldı.

Durum hiç de iç açıcı değil.

Örneğin tekstil ve hazır giyim sektörü...

Geçenlerde Bursalı bir tekstilciyle sohbet ederken, sektörde alarm zillerinin çaldığını anlatmıştı.

Ekonomik krizin turizm, gıda, perakende derken, tekstil sektörünü de vurduğundan yakınıyordu.

İşçi ücretini ödeyemeyen, batan veya küçülmeye giden çok sayıda firmanın olduğunu iddia ediyordu.

Tabi müşterinin Türkiye'ye gelmediğinden ve hatta birçok tekstilcinin mal satmak için Avrupa'da kapı kapı dolaştığından da...

Uzun zamandır duyduğumuz ve yeni olmayan bir durum...

Hazır giyim ve tekstil sektörü can çekişiyor.

Küresel markalar Türkiye'den gidiyor.

Siparişler yavaş yavaş çekiliyor.

Velhasıl demem o ki...

Giderlerse gitsinler demekle olmuyor!

Artan üretim maliyetleri ve finansman sıkıntısı tekstil sektörünü zorluyor.

Ve istihdam kaybını tetikliyor.

Neden böyle diyorum?

Bir yandan iç pazarda daralmadan bahsederken, öte taraftan da iki sene önceye göre markaların siparişlerinin düştüğünün altını çizmişti.

Hal böyle olunca...

Sektör dinamikleri, bu durumun çoğalmasından endişe ediyordu.

Maalesef eğer maliyeti karşılayacak kadar güçlü değilse tekstilci, finansman sıkıntısı üretememe ve istihdam yaratamama noktasına getiriyor.

Tabi sadece tekstilciye özel bir durum değil, birçok sektör için de benzer bir sorun.

Şimdi bütün bunların ana muhatabı sadece işveren ve işçi diyebilir miyiz?

Türkiye'ye verilen siparişler en iyi şekilde, zamanında yerine getiriliyordu ve o nedenle sipariş geliyordu.

Her yıl 20 milyar dolar net dış ticaret fazlası veren bir sektörden bahsediyorum.

Durumu Öz İplik İş Sendikası Bursa Şubesi Örgütlenme Uzmanı Serkan Açıcı ile de konuştum.

"Bursa'daki tabloyu nasıl değerlendiriyorsunuz?" dedim.

Sektörü ayakta tutacak yeni çözüm yolları ve politikalar geliştirilmesi gerektiğini söyledi.

Bursa için tehlike çanlarının çaldığından ve böyle giderse Bursa'da istihdama sahip sektörde çok büyük kayıplar yaşanabileceği uyarısında bulundu.

Döviz kuru ve ekonomik krizin derinleşmesinin etkilerinden bahsetti.

Öz İplik İş Sendikası Genel Başkanı Rafi Ay'da konuşmasında benzer sorunlara dikkat çekti.

Türkiye'nin tekstil ve hazır giyimde kan kaybettiğinden, ilk kez markaların Türkiye'de imalatı birer birer durdurduğundan, küresel markaların başka ülkelere gitmeye başladığından, giden markaların kısa vadeli düşünmeyeceğinden, gittiler mi gelmelerinin çok zor olduğundan ve sektör çalışanlarının ülkeye her yıl 20 milyar dolar kazandırdığından söz etti.

"İhracatta gerileme var. İstihdamda kayıp var."

"Büyük firmaların hepsi başka sektörlerde yatırım yaptılar, hazır giyim işlerini daha önceden taşeronlara vermeye başlamışlardı zaten. Çok sayıda küçük atölye kuruldu. Bunların önemli bir kısmı emek sömürüsüne dayalı yerler. Sıkıntılı süreç başlayınca da kapatmaya başladılar. Herkes şapkasını önüne koyup bir kez daha düşünmeli. Emekçiyi kaybederseniz, iki gün sonra size sipariş yağsa da yerine getiremezsiniz. Türkiye, tekstil ve hazır giyimden her yıl kazandığı 20 milyar doları nereden telafi edecek. Bugün işçiye sırtını dönenler yarın kapısını çalacak emekçileri bulamaz. Sendika olarak biz hazırız. Yeşil dönüşüme de, sayısal dönüşüme de, markalaşmış, küresel çapta satış yapacak ürünleri üretecek kalifiye elemanlarıyla hazırız. Talebimiz şudur; devlet, sendikalar, işverenler oturalım ve bu sektörün kurtulması için gerekenleri yapalım."

SGK verilerine göre, nisan ayı itibariyle Türkiye'de tekstil ve hazır giyimde istihdam kaybı 133 bin 922 kişi.

"Bunun bir kısmı deprem nedeniyle, bir kısmı EYT nedeniyle oldu ama onların çoğu işbaşı yaptılar. Gerçek anlamda istihdam kaybı her hâlükârda 100 binin üstündedir."

Yine SGK verilerine göre, tekstil ve hazır giyimde 10-99 kişi çalıştıran 604 işyeri kapanmış.

"Yeni kurulanların çok büyük bir kısmı 1-9 kişiden oluşan mikro işletmeler. Yani eline sipariş gelirse üretim yapacak, yoksa çalışmayacak. Yılın ilk 6 ayında ihracat yüzde 7,4 düştü. Türkiye'nin cebine 6 ayda 1 milyar 368 milyon dolar daha az para girdi."

Son olarak...

Ekonomik sorunlar, beklediği ciroya ulaşamaması, kur farkı gibi çeşitli sebepler, ek vergiler, yüksek kur ve dolar ya da Euro'yla alınan kiralar, yanlış pazarlama stratejileri, yanlış lokasyonlarda açılan mağazalar, beklediği ilgiyi görememe, diğer markalarla yarışamama, artan rekabet, artan maliyetler ve birçok sebep yüzünden bazı dev markaların Türkiye'den ayrıldığını duyuyorum.

Son yıllarda yavaş yavaş tekstil ve hazır giyim sektöründeki çok sayıda ünlü markanın Mısır, Cezayir, Tunus ve Bangladeş gibi ülkelere göçtüğü söyleniyor.

Bu kadar büyük bir sektör ve imalatın maalesef darboğaz içerisine girdiğini konuşuyoruz.

Hazır giyimde ipler geriliyor.

Bu durum tekstilde işçiyi zorda bırakacak...

Ne dersiniz?

Konfeksiyonda fason üretim yapmanın sancılarını bugün üretimin azaldığı noktada yaşamaya başladık sanki...