Sanayileşmenin ülke için önemini söylemeye gerek yok sanıyorum...

Hele ki üretimi, istihdamı, ihracatı ve büyümeyi arttırmayı yoğun konuştuğumuz bir zamanda sürdürülebilirliğin devamına ne denli ihtiyacımız olduğunu hepimiz biliyoruz.

Öyle değil mi?

Gelin sizlerle Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı verilerinden derlediğim bilgileri paylaşayım.

2023 yılı sonu itibariyle Türkiye'de Ar-Ge merkezi sayısı 1292'ye ve buralarda istihdam edilen personel sayısı da 80 bin 838'e yükseldi. Geçen yıl 75 yeni Ar-Ge merkezi belgesi verildi. AR-GE merkezi olan yabancı ortak firma sayısı 229'a ulaştı.

Öte yandan, geçen yıl ülkede 28 yeni Tasarım merkezi belgesi verildi ve faaliyette olan tasarım merkezi sayısı 328'e ulaştı. 328 merkezde 7 bin 889 personel görev alıyor. Söz konusu merkezlerde 34 yabancı ortaklı firma da faaliyette bulunuyor.

2024 yılı nisan ayı itibariyle Ar-Ge merkezi sayısı 1306'ya, tasarım merkezi sayısı 329'a ve teknoloji geliştirme bölgesi (TGB) sayısı da 101'e yükseldiği görüldü.

OSBÜK verilerine göre de, 2023 yılında organize sanayi bölgelerinde 1.400'den fazla yeni parsel üretime kazandırıldı. Böylece OSB'lerde üretim yapan fabrika sayısı 67 bini aştı. Bugün OSB'ler, ülkemizin toplam sanayi üretiminin yüzde 45'ini gerçekleştirerek Türk sanayisinin taşıyıcı kolonu haline geldi. OSB'ler 2023 yılında 2 milyon 577 bin istihdam rakamına ulaştı.

Rekabet gücü büyüyor, ne dersiniz?

Gelelim Bursa'ya...

Yüzde 30,9 oranındaki Bursa'nın tarım alanlarının kent ekonomisine katkısı yüzde 5,9 iken, binde 8 oranındaki sanayi alanının kent ekonomisine katkısı yüzde 45,5 olarak gerçekleşmekte.

Bursa'nın yüzde 44,6'sı orman, yüzde 0,8'i sanayi, yüzde 6,7'si yerleşim, yüzde 30,9'u tarım alanı, yüzde 2,3'ü mera, yüzde 5,4'ü akarsu, yüzde 2,3'ü turizm alanı, yüzde 7'si diğer alanlar oluşturmaktadır. 

Ekonomik işlem hacmi olarak sanayi yeri oranına göre yüzde 45,5 kazandırmış.

Perakende yüzde 9,3, inşaat yüzde 6,7, lojistik yüzde 6, tarım yüzde 5,9, gayrimenkul yüzde 5,6, eğitim yüzde 3,2, finans yüzde 2,5, turizm yüzde 2,1, sağlık yüzde 1,9 ve diğerleri yüzde 11,3 olarak katkı sağlamış.

OSBÜK verilerine göre, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığına bağlı 355 OSB bulunmaktadır. Bursa, 17 adet Karma ve İhtisas OSB ile ilk sıradadır. Ayrıca 39 OSB Tarım Bakanlığı bünyesinde faaliyet göstermekte. Bursa'da Tarım OSB bulunmamaktadır.

Bursa'daki organize sanayi bölgelerinin genel durumuna baktığımızda; 17 OSB'de toplam büyüklük 5.178,98 Ha, toplam sanayi parsel alanı 3.476,53 Ha, toplam sanayi parsel sayısı 2.645 adet, sanayi parsellerinin toplam doluluk oranı yüzde 81.70,  toplam 2.271 firma faaliyet gösteriyor, toplam çalışan sayısı 211.120 kişi, toplam ihracat 12 milyar dolar ve 5 tane teknik kolej ve eğitim merkezi var.

Sektörel dağılıma göre, ilk sırada 870 firma ile tekstil, ikinci sırada 335 firma ile otomotiv ve yan sanayi ve üçüncü sırada 182 firma ile mobilya sektörü yer alıyor.

İstihdamda ilk sırayı 69.893 çalışan ile otomotiv-yan sanayi, ikinci sırayı 60.271 çalışan ile tekstil ve üçüncü sırayı 14.105 çalışan ile makine sektörü alıyor.

Bursa OSB yüzde 97,36,  Demirtaş OSB yüzde 91,62, Hasanağa OSB yüzde 90,52, İnegöl OSB yüzde 100, Uludağ OSB yüzde 81,78, Kestel OSB yüzde 88,17, Mustafakemalpaşa OSB yüzde 95,16, Nilüfer OSB yüzde 97,20, Yenişehir OSB yüzde 4,55, TEKNOSAB yüzde 23,53, Yenice OSB yüzde 61,25, Kayapa OSB yüzde 79,65, Barakfakih OSB yüzde 81,46, Deri İhtisas ve Karma OSB yüzde 89,51, İnegöl Mobilya Ağaç İşleri İhtisas yüzde 90,71, Mustafakemalpaşa Mermerciler İhtisas yüzde 55,00 ve TOSAB Tekstil Boyahaneleri İhtisas yüzde 4,29 toplam doluluk oranına sahip.

17 OSB'nin arıtma tesisi durumuna baktığımda ise; kendi arıtma tesisine sahip olanlar (Bursa OSB, Demirtaş OSB, Nilüfer OSB, Bursa Deri İht. OSB, İnegöl OSB, Hasanağa OSB, M. Kemalpaşa OSB, Yenişehir OSB (Şişecam'a ait)), Yeşil Çevre Arıtma Tesis İşl. Koop. kullanan (Uludağ OSB, Kestel OSB, Barakfakih OSB), kendi arıtma tesisi çalışmaları devam eden (TEKNOSAB, TOSAB, Mermerciler), İnegöl OSB arıtma tesisini kullanan OSB'ler (İnegöl Mob. İhtis. OSB, Yenice OSB) ve Hasanağa OSB arıtma tesisini kullanan OSB (Kayapa OSB).

Islah çalışmaları kapsamında bugüne kadar; Barakfakıh, Kayapa, Akçalar, İnegöl-Yenice Sanayi Bölgeleri OSB statüsüne kavuşturuldu.

Kestel 2 Sanayi Alanı, Islah kapsamında Uludağ OSB'ye ilave edildi ve Hasanağa OSB'ye 4 firmanın katılımı sağlandı.

Orhaneli Maden İhtisas OSB'nin çalışmaları devam ederken, Bursa Deri İhtisas ve Karma OSB, Mustafakemalpaşa OSB, Tekstil Boyahaneleri İhtisas OSB, İnegöl Mobilya Ağaç İşleri İhtisas OSB ve Teknoloji OSB genişleme talebi olan OSB'ler arasında yer alıyor.

Bursa'da 13 adet Küçük Sanayi Sitesi bulunmakta.

Toplam 5.102 dönüm arazi büyüklüğüne sahip, toplam 6.483 işyeri bulunmakta ve bu işyerlerinden 6.448'i faal durumda.

KSS'lerin toplam doluluk oranı yüzde 99'a ve toplam istihdam da 29.083'e çıktı.

Asil Çelik Sanayi, Gemlik Gübre Sanayi ve Döktaş Dökümcülük Sanayi olmak üzere 3 adet Özel Endüstri Bölgesi bulunmakta.

2023 yılında Bursa'dan teşvik belge alan firma sayısı 957'ye çıktı.

2023 yılı yatırım teşvik belgesi verilerine göre toplam yatırım tutarı 46,2 milyon TL.

Bursa, Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı tarafından onaylı 133 Ar-Ge Merkezi ve 32 Tasarım Merkezi ile bu alanlarda Türkiye'de öne çıkan illerden oldu.

Bursa'nın OSB'ler karnesinden çıkardığım tablo bu şekilde.

Sonuç olarak Bursa, her yıl bir önceki yıla oranla yüzde 50'yi bulan artış oranı ile yatırım teşviklerinden yararlanmakta.

Hem belge sayısı hem de yatırım miktarı açısından durum böyle.

En fazla yatırım teşvik belgesi alan sektör ise imalat sektörü.

Her yıl artarak devam eden yatırım teşvik belgelerinden yararlanma oranı önümüzdeki yıllarda da devam edecek gibi.

Son olarak...

Ekonominin verimliliğe dayalı bir ekonomi haline gelmesinde OSB'lerin önemli rolü bulunuyor.

Öte taraftan da Türkiye'nin yenilikçiliğe dayalı ekonomiye geçerken OSB'lerin kendini güncellemesinin önemine de işaret etmekte fayda var.

OSB'ler Ar-Ge'yi, tasarımı, kaynak verimliliğini eskisinden daha da fazla öncelemek zorunda.

Malum, teknolojik gelişmelerin sanayi üretiminde yarattığı değişime uyum sağlamaları hayati önem taşıyor.

Çünkü üretim, Ar-Ge ve tasarım merkezleriyle güçlenecek.

Ar-Ge, inovasyon ve tasarım rekabeti büyütüyor.

Hatırlatma...

Türkiye İhracatçılar Meclisi verilerine göre de, Türkiye'nin özellikle otomotiv ile tekstil sanayilerinde üretim ve ihracatını sırtlayan illerinden Bursa'dan geçen sene 16 milyar 202 milyon 578 bin dolar ihracat yapıldı.

2023 yılında 255 milyar 808 milyon 922 bin dolar olan Türkiye'nin toplam dış satımında Bursa yüzde 6,33'lük payın sahibi oldu.

Organize sanayi bölgelerinin önemiyle birlikte ihtiyacımız olan üretim gücümüzü yükseltmek olduğuna inanıyorum.

Elbette bunu Bursa sanayisinin gücü ile birleştirdiğimizde katma değeri de yükselteceğimizi söylemeye gerek yok sanırım...