Bursa Genç Sanayici İş İnsanları ve Yöneticileri Derneği (GESİAD), ekonomi açısından 2022 yılı değerlendirdi ve 2023 beklentilerini açıkladı.

Toplantıda enflasyon ile mücadele, vergi, SGK, asgari ücret ve sektörlerde işten çıkarmalara dair başlıklar vardı.

GESİAD Başkanı Murat Kaya, iş dünyasının sanayi sektörünün krediye erişimindeki sorunları, maliyetlerdeki artışlar, döviz kurunun rekabetçi olmaktan uzaklaşması, resesyonist eğilimler nedeniyle yavaşlayan yurt dışı dış talebin etkisiyle çoklu bilinmezler ile karşı karşıya kaldıklarını paylaştı.

Gelin isterseniz önce Başkan Murat Kaya'nın açıklamalarının devamına kısaca göz atalım.

Söze yüksek enflasyon nedeniyle girdi fiyatlarının öngörülemez ölçüde yükseldiğine ve bu yükselişin aynı oranda fiyatlara yansıtılamadığı için sektörleri sıkıntıya soktuğundan bahsederek devam etti.

Ardından personel maliyetlerinin artması kalifiye personel teminini zorlaştırdığına değinerek, artan maliyetlere karşın döviz kurlarının baskılanması, parite etkisi ve dış talepteki yavaşlama nedeniyle ihracatçının kârlılığının düştüğünü söyledi.

Ve vergi oranları...

Yüksek vergi oranlarının en önemli sıkıntılardan biri olarak bahsedildi. 

İş dünyasının önemli gündemlerinden biri olan ödeme vadelerinin uzamasından dolayı nakit akışı yavaşlamış olması ve bankalar nezdinde kredi tahsisi konusunda karşılaşılan sıkıntıların arttığının altı çizildi.

Kalifiye eleman sıkıntısı başlı başına sorun olmaya devam etmekte. Yetişmiş iş gücüne ancak meslek liseleri ile ulaşılabileceğine bir kez daha işaret edildi.

Öte taraftan küresel ekonomiye ilişkin riskler ve belirsizlikler artıyor.2023 yılına yüksek enflasyon oranı, büyümede yavaşlama, dış açık ve kamu açığında artış ile girdik.

İş dünyasının 2023 yılı beklentileri arasında ekonomi yönetiminin ana gündem maddesinin enflasyon ile mücadele, üzerindeki baskının gevşetilerek döviz kurunun üretebilir ve rekabet edebilir seviyeye gelmesi ve ihracatçıların üzerindeki maliyet baskısını hafifletecek önlemlerin alınması yer alıyor.

Bu kapsamda 2023 yılı ortalama dolar kuru beklentisinin üretebilmek ve istihdamın sabit tutulabilmesi için 25 TL, karlılık için de 30 TL bandında olması gerektiğine vurgu yapıldı.

Finans kuruluşlarına da çağrı vardı.

Şöyle ki, daha uygun koşullarda krediye ulaşımın önünün açılması yönünde...

Ayrıca otomotivden tekstile, inşaattan makine ve robot teknolojilerine,  turizmden hukuk ve hizmet sektörü meslek komiteleri başkanlarının da değerlendirmelerini de aktarmak istiyorum.

Sektörlere göz attığımızda;

Otomotiv...

"Sektör yüzde 30- yüzde 50 büyüme gerçekleştirdi. Avrupa'da resesyon beklentisi, seçim, kur baskısı gibi sebeplerle zor bir yıl olacak. Döviz kurlarının düşük seviyede kalmasından dolayı ihracat için fiyat tutturmak güçleşiyor. Bu sebeple ihracat beklentimiz, bir miktar düşüş olabilir" diyor Otomotiv Komitesi Başkanı Mustafa Samancı...

Tekstil...

"Tekstil sektörü olarak 2023'ten ortak beklentimiz, enerji maliyetinin stabil, döviz kurunun olması gereken yere gelmesi ve satışlarının yüzdelik diliminde ihracata ağırlık verme isteği yönündedir. Asgari ücret artışı işverenin üzerine bindi. Döviz kurlarının olması gereken yerlere gelmemesi ihracatçı için büyük sıkıntı oldu" diyor Tekstil Komitesi Başkanı Orhan Aksakal...

İnşaat...

"Kalifiye eleman bulamamak artan maliyetler üstümüze bir baskı getirirken açıklanan yeni destek paketi ile piyasada bir hareketlilik beklentisi var" diyor İnşaat Komitesi Başkanı Fatih Kutlucan...

Makine...

"Sektörde müşterilerden kaynaklı ödeme vadelerinin uzaması ve nakit akışında ciddi sıkıntılar oluşmaktadır. Bankalar nezdinde de kredi tahsis konusunda karşılaşılan sıkıntılar mevcuttur. Bankaların kredi için ipotek istemeleri ve fatura karşılığı kredi verilmesi gibi konular ticaretin önünde problemler oluşturmaktadır. Sektörün problemlerinden biri de yer sorunudur. Belirli ölçeğin üzerinde yeterli yer bulunamamaktadır. Bizim gibi ihracat yapan ithalatı azaltıcı, orta yüksek teknoloji üreten firmalara uygun maliyetli, uzun vade kiralama, ucuz elektrik, SGK ve vergi desteği gibi teşvikler verilmelidir. Türkiye'nin en önemli sorunlarından biri de kalifiye eleman sıkıntısıdır. Özellikle bizim gibi ileri teknoloji üreten firmalarda bu çok ciddi bir sıkıntıdır. Enflasyonist ortamdan dolayı bizde de çok ciddi işçilik maliyetlerinde artışlar söz konusu. Önümüzdeki süreçte bu durumdan kaynaklı Bursa'da işçi çıkarmaları olabileceğini ön görüyoruz. Vergi ve SGK düzenlemesi yönünde kamuoyu oluşturulması tavsiye edilmektedir" diyor Makine ve Robot Teknolojileri Komitesi Başkanı Berkant Arseven...

Turizm...

"Ekonominin düzelmesi ve bunun dışında Bursa ilimizin görünmeyen değerleri turizme kazandırılmalıdır. Uludağ, sadece kış turizmi olarak değil, tüm mevsimlerde değerlendirilmelidir" diyor Turizm Komitesi Başkanı Fırat Yıldız...

Hizmet...

"Her geçen gün e-ticaret hacmi artmakta olup devletin bu anlamdaki destekleri sektör için önem arz etmektedir" diyor Hizmet Komitesi Başkan Vekili Recep Dönmez...

Hukuk...

"2022 yılı ekonomide belirsizliğin arttığı bir yıl olarak kendisini göstermiştir. Asgari ücret üzerinde vergi yükünün artması ve nitelikli personele ulaşmakta yaşanan zorluklar da hedefimize ulaşmakta engel teşkil etmektedir. Avukat sayısının hızla artması çok sayıda avukatın işsiz kalmasına neden olduğu gibi ucuza iş alma oranlarını da arttırmıştır. Asgari ücretteki artışlar işçi çıkarılmalarına sebebiyet vermektedir. 2023 yılından beklentimiz elbette ki, enflasyonun düşürülmesi, fiyat istikrarının sağlanması, alım gücümüzün arttırılması ve ekonomik anlamda güven ortamının tesis edilmesidir. Ayrıca daha fazla istihdam sağlamanın önünde ciddi bir engel oluşturmaktadır. Vergi yükünün azaltılmasının da ekonomiye ciddi anlamda katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Sektör olarak beklentimiz katma değer vergisi indirimi uygulamasıdır. Başta ihracat olmak üzere döviz kazandırıcı tüm faaliyetlerde KDV iadelerinde yaşanan sorunlar büyük bir problem teşkil etmektedir" diyor Eğitim ve Hukuk Komitesi Başkan Vekili Cem Ağ...

Ardından TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'nun Gümrük Birliği'yle ilgili önerisini nasıl değerlendirdiğini sordum.

Hatırlatalım...

TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu, Gümrük Birliği'nin kapsamının genişletilmesi ve işleyişinin iyileştirilmesinin önemli olduğunu söylemişti.

"Sıkıntıların kaynağı ithalatta gözetim uygulaması ve bunun üzerine yapılan incelemeler. Yani, piyasa oyuncularının iddiası reelden uzak bir ithalatta gözetim uygulaması var. Aslında devletin tahsilât refleksi ile piyasanın ödeme refleksinin çakışması diyebiliriz. Baktığımız zaman bir takım ürünlerin hala dampingde kalması ve özellikle katma değer vergisi ve gümrük vergisi anlamında damping uygulamasında kalması da ayrı bir sıkıntı yaratıyor."

Bursa'da işten çıkarmaların artacağından bahsetti.

"Asgari ücret artışı kayıt dışı istihdamı körükleyecektir. İş gücünün yoğun olduğu tekstil, konfeksiyon ve imalat sektörlerini kötü etkileyecek ve işten çıkarmalar artacaktır. Asgari ücret artışı kamu gelirlerini arttırmaktan ziyade döviz bazında düşüş verecek."

Özetle...

"Global tedarik zincirinin bozulmasından kaynaklanan hammadde sıkıntıları, gelişmiş ülkelerde yaşanan yüksek enflasyon ve durgunluk beklentisi gibi sebeplerle 2022'yi zor bir yıl olarak geride bıraktık, 2023 enflasyon ile mücadele yılı olmalı" diyor GESİAD üyeleri...

"Vadelerinin uzamasından dolayı nakit akışı yavaşladı. Dolar kuru 25-30 TL bandında olmalı" diyor iş dünyası...

Öte yandan sektörlerde yoğun istihdam kaybından endişe duyuluyor. Özellikle tekstil sektöründe yoğun işten çıkarmalar olacağına dikkat çekiliyor.

"Finansman desteği olmazsa emek yoğun sektörde bu maliyet artışını karşılayamayan şirketlerde daha yoğun istihdam kaybı yaşanabilir. Bursa'da işten çıkarmalar artacak" vurgusu yapılarak, işten çıkarmaların nedeninin asgari ücret artışının yaratacağı maliyetler olduğu belirtiliyor.

Avukat sayısının hızla artması çok sayıda avukatın işsiz kalmasına neden olduğuna da dikkat çekiliyor.

Son olarak, "Vergi yükünün azaltılmasının da ekonomiye ciddi anlamda katkı sağlayacağını düşünüyoruz. Sektör olarak beklentimiz katma değer vergisi indirimi uygulamasıdır" diyor iş dünyası...