Size bu yazımda önce Bursa üst düzey bürokrasisinin kurmuş olduğu kooperatif marifetiyle 'sosyal konut' amaçlı büyük bir ihaleye katılacağından ve daha sonra da vergi denetimlerinden bahsedeceğim.

Öncelikle küçük bir hatırlama ile başlayayım.

Hazine ve Maliye Bakanı Mehmet Şimşek, vergi beyanları açısından riskli olduğu değerlendirilen 3 bin 400 büyük şirketin 'izaha davet' edileceğini ve izaha davet edilecek büyük şirketlerin ilgili dönemler için 23 milyar liralık vergi matrah farkını eksik beyan ettiğinin belirlendiğini açıklamıştı.

Zira Bakanlık, yüz binlerce mükellefi kapsayan ve yapay zekâ analizlerinin de kullanıldığı risk analiz çalışmalarının ardından 3 bin 400 büyük şirketin riskli olduğuna karar vermişti.

Aynı zamanda da Vergi Denetim Kurulu'nun (VDK) ülke genelinde büyük şirketlere yönelik yoğun bir denetim programına hazırlandığını, denetimlerin ilk etapta yaklaşık 500 vergi müfettişinin katılımıyla İstanbul, Ankara, İzmir, Adana, Bursa ve Konya başta olmak üzere 31 ilde yoğunlaşacağını ve izleyen dönemde de yurt geneline yayılacağını söylemişti.

Şimdi gelelim Bursa için detaylara...

Vergi Müfettişleri Derneği Bursa Şube Başkanı Fahri Eşmebaşı'nı ziyaretimden bahsetmek istiyorum.

Sohbetimizde önemli detaylar, projeler ve paylaşımlar vardı.

2 MİLYAR 100 MİLYON TL'LİK İHALE...

Vergi Müfettişleri Derneği Bursa Şube Başkanı Fahri Eşmebaşı, Bursa'nın en üst yargı camiasının katılımıyla ve yönetiminde de Vergi Müfettişleri Derneği Bursa Şubesi'nin olduğu üst düzey bürokratlardan oluşan Bursa'da konut kooperatifi kurduklarını söyledi.

Sosyal konut projesi ile ilgili ihaleye gireceklerini ve arsa için açılan ihalenin 2,1 milyar TL olduğunu şu sözlerle belirtti:

"Bursa üst düzey bürokrasisi kurmuş olduğu kooperatif marifetiyle sosyal konut amaçlı büyük bir ihaleye giriyor. 5 bin konutun planlandığı önemli bir proje ve 2 milyar 100 milyon TL'lik büyük bir ihale."

Gelişmeleri gelecek günlerde yine paylaşacağım...

İZAHA DAVET...

Gelelim Maliye'den binlerce büyük şirkete vergi denetimi ve 23 milyar liralık eksik beyanın belirlenmesine...

İşte Fahri Eşmebaşı'dan sorularıma aldığım değerlendirmeler...

Vergi Denetim Kurulu'nun Türkiye çapında teftiş, inceleme, soruşturma yapan, Hazine ve Maliye Bakanlığı'na bağlı bir birim ve 9 ilde de teşkilatı olduğunu hatırlattı. 9 ilden biri olan Bursa'ya çevre iller başta olmak üzere Doğu Karadeniz ve Van'ın da bulunduğu 14 ilin bağlı olduğunu ekledi.

Sonrasında...

"Bursa vergi müfettişleri 30 il için inceleme yürütüyor.'İzaha davet' önemli bir müessese ve vergi incelemesinden önceki aşama. Buradaki amaç, mükellefleri gönüllü uyuma sevk etmektir. Riskli görülen hususlardan ötürü vergi incelemesine girmeden önce mükelleflere tanınan son bir şans niteliğinde bir uygulama diyebiliriz. İzaha davet kapsamına giren ve riskli görülen 3 bin 400 mükelleften bahsediyoruz. Bu da yaklaşık 23 milyar TL'lik vergi kayıp ve kaçağına tekabül eden bir tutar."

"Özellikle kârlılığı az olan, sektör ortalamasının altında kalan ve uzun yıllar sürekli arka arkaya zarar etmiş firmalar bu risk kapsamına giriyor. Ayrıca izaha davet kapsamının birçok unsuru var. Örneğin; POS satışlarının altında fatura düzenlenmesi, KDV uyumsuzluğu ve kiraların beyan edilmemesi gibi sıralayabiliriz. Bahsedilen 3 bin 400 mükellef, özellikle potansiyeli yüksek olan riskli mükellefler. Dolayısıyla izaha davet ile mükellefe şans tanınacak. Görevli müfettiş arkadaşlarımız tespitlerini yapacaklar; mükellefler ise vergisini beyan edecek, kârlılığı sektör ortalamasına getirecek ya da o riskli görülen unsurları yok edecekler. Aksi takdirde incelemeye sevk edilecektir."

BURSA DETAYI...

"İstanbul, Bursa, İzmir, Ankara, Adana, Konya, Kocaeli ve Gaziantep olmak üzere özellikle ticareti yoğun, sanayisi yüksek bölgeler. Dolayısıyla Bursa'da önemli sayıda mükellef var."

"Bursa'da 430 vergi müfettişimiz görev yapıyor. Şu an yaklaşık 100 vergi müfettişimiz şehir dışı turnelerde saha incelemelerini yürütüyor."

"Vergilendirme dönemine ilişkin yıllık gelir vergisi ve kurumlar vergisi beyannamelerinin değerlendirilmesi sonucunda Türkiye genelinde en fazla vergi beyan eden ilk 100 mükellefin incelemesini Bursa'daki vergi müfettişleri yürütüyor. Koordinasyon, Bursa Denetim Daire Başkanlığı tarafından sağlanıyor."

OECD ORTALAMASI DETAYI...

Bu arada OECD ortalaması penceresinden gelişmekte olan ülkelerin kayıt dışı ekonomisinin yüzde 30 civarında olduğunu vurguladı ve "Türkiye'de ise biraz daha yüksek olduğunu düşünüyorum" dedi.

KAYIT DIŞI EKONOMİNİN KAYIT ALTINA ALINMASI!

"Amacımız tamamen kayıt dışı ekonomiyi kayıt altına almak, haksız kazancı yok etmek ve haksız rekabetin önüne geçmek. Özellikle üzerinde yoğunlaştığımız konu, kayıt dışı ekonominin kayıt altına alınması!"

VERGİ!

"Türkiye'nin ana gündemlerinden biri vergi. Yanlış bir algı var, ortada vergi oranlarını ya da vergi yükünü arttırmak gibi bir gaye yok. Tek bir amaç var, o da kayıt dışı ekonomiyi kayıt altına almak ve haksız rekabetin önüne geçmek. Tüm sektörler inceleniyor, incelenmeye de devam edecek. Hatta bazı sektörler özellikle inceleniyor. Örneğin kuyumculuk sektörünün ortalaması 16 bin lira olarak beyan edilmiş."

VERGİ BORCU!

Bildiğiniz üzere devlete vergi borcu bulunanların listesi 15 Ekim'den itibaren açıklanmaya başlandı.

Devlete kesinleşmiş 5 milyon lira ve üzerinde vergi borcu ve cezası bulunan mükelleflerin isimlerinin yer aldığı listelerin açıklanmasını nasıl değerlendirdiğini de sordum:

"Vergi bilincini oluşturmamız lazım. Gelişmiş ülkelerde özellikle ABD nezdinde söylemek gerekirse, "Biz vergisini ödeyen bir vatandaşız. Yani sorumluluğumuzu yerine getirdik" diyorlar. Bizlerde vergi mükelleflerimizi bu noktaya getirmemiz lazım. Elbette listelerin açıklanmasını doğru buluyorum. Çünkü verginin geç ödenmesi, enflasyonist ortamda haksız rekabet doğuruyor."

TAHSİLÂT!

"Yaz dönemi içerisinde tüm defterdarlıklarda teftişler yaptık ve neticesinde özellikle vergisini ödemeyen mükelleflere 6183 sayılı Amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanuna göre kullanılacak yetkileri belirterek önemli ölçüde tahsilât gerçekleştirdik."

"2,5 ay içerisinde Bursa'da yaptığımız teftişler neticesinde vergisini ödemeyen mükelleflerden 4 milyar TL tutarında tahsilât yaptık."

 Aksi halde ne olacaktı?

"6183 sayılı Amme alacaklarının tahsil usulü hakkında kanuna göre, banka hesaplarından gayrimenkullerine kadar haciz konulacaktı."

5 BİN 500 MÜKELLEF İNCELENDİ!

2022 ve 2023 yıllarında Bursa'da toplam 14 bin 916 mükellef incelenmişti.

2024 yılının dokuz ayını sordum:

"Bursa'da 5 bin 500 vergi mükellefini incelemiş ve 13 bin rapor düzenlemiş, 1,9 milyar TL vergi aslı ve 3,5 milyar TL vergi cezası tahakkuk ettirmişiz."

VERGİ KAÇIRMA...

"Mücadele ettiğimiz alanlardan bir tanesi de vergi kaçakçılığı,  yani sahte belge kullanma, düzenleme ve vergi kaçırmaya yönelik kullanılan daha birçok yöntem... Bu alanda da etkin bir model geliştirdik ve olması gerektiğinin dışında fazla ciroya ulaşan şirketlere hızlı müdahale edebiliyoruz. Vergi Usul Kanunu'nun (VUK) 160/A maddesi ile şirketin mükellefiyetini sonlandırıyoruz."

Demir -çelik, tarım, akaryakıt, inşaat ve hizmetler sektörleri, izlenmesi ve denetlenmesi zor olması nedeniyle kayıt dışılığın yoğunlaştığı sektörler olarak karşımıza çıktığını da ekledi.

Velhasıl, teknolojiyi sonuna kadar kullanan incelemeler ve titizlikle yapılan saha denetimlerinin sonucunda kayıt dışı ekonominin önlenmesinde mücadelenin daha etkin olmasını sağladıklarını vurguladı.

"Bizlerin üzerinde durduğu husus, kazanç elde edip bunu gizleyen yani kayıt dışı kazanç elde eden mükellefler. Maalesef vergiyi tabana yaymakla kastedilen başlıca hususlar yanlış anlaşılıyor. Amaç vergiyi tabana yayarak kayıt dışılığı azaltmak ve vergi adaletini sağlamaktır. Herkes kazancına göre vergi ödemekle mükelleftir. Bizler sadece o gerçek kazancı tespit etmeye çalışıyoruz."

Ayrıca...

Dikkat çekmek istediğim diğer bir konu ise, vergi müfettişlerinin özlük haklarında iyileştirme talepleri...

Aslında uzun zamandır konuşulan bir konu.

Vergi müfettişleri uzun süredir özlük haklarıyla ilgili sorunlar yaşıyor!

Fakat görünen o ki, 2024 itibariyle bu sorunlar daha da artmış durumda.

"Bursa'daki vergi müfettişleri özverili bir şekilde yoğun çalışıyor. Yukarıda bahsettiğim hususlarla beraber denetime katılan müfettiş sayısı ve iş yoğunluğu giderek artış göstermiştir. Meslektaşlarımız, hem mesai saatlerinin dışında gece geç saatlere kadar, hem de hafta sonu da olmak üzere özverili bir şekilde çalışmaktadır. Hatta çocuğunu uyutup tekrar bilgisayar başında gece geç saatlere kadar işini yapmaya çalışan meslektaşlarımızın sayısı da bir hayli fazla. Tarihteki en yoğun inceleme, denetleme ve çalışma dönemlerimizi yaşıyoruz diyebilirim."

HARCIRAH TUTARLARI!

"Bursa iline bağlı 12 il bulunmakta olup, ayrıca Bursa'dan 30 il için vergi müfettişi görevlendirmiştir. Şu anda harcırah tutarlarımız; yani devletin işini yapmak için gittiğimiz yerlerdeki harcırahlarımız, maalesef müfettişlerimizin zorunlu gereksinimlerini karşılayamayacak boyuta geldi. Dolayısıyla vergi müfettişleri iş yoğunluğunun yanında bir de cebinden para harcayarak işlerini yürütmeye çalışıyor. Bu durum da tarihte bir ilktir. Öte yandan da özlük haklarımız oldukça yetersiz. Buna rağmen meslektaşlarımız yine de özverili şekilde çalışmaya devam ediyor."

YETİŞMİŞ İNSAN KAYNAĞI GİDİYOR!

Her yıl milyarlarca lira vergi kaçağını tespit eden vergi müfettişlerinin, özlük haklarında bir iyileşme olmadığı için günden güne özel sektöre geçmelerinin arttığından söz ettim.

Denetim elemanlarının meslekte yetiştirilmelerinin uzun yıllar sürdüğü ve büyük maliyetlere neden olduğu dikkate alındığında yetişmiş insan kaynağının kaybedilmesini konuştuk.

"2023 yılında Vergi Denetim Kurulu'nda görevli 950 vergi müfettişi maddi imkânsızlıklardan dolayı özel sektöre geçmiştir. Çünkü özel sektörün yetişmiş beyin gücü ve alanımızla ilgili personel açığı var. Haliyle maaşlar da kıyaslanmayacak derecede yüksek. Maalesef bu özlük haklarıyla kamuda mesleği yürütmek gittikçe zorlaşıyor."

Son olarak...

Fahri Eşmebaşı'nın paylaşımları ekonomide önemli detayları gözler önüne seriyor.

O yüzden paylaşımlara kulak vermekte fayda olduğunu düşünüyorum.

Sohbet içerisinde aldığım noktalar özetle bu şekilde...