Öncelikle imalat sanayi işyerlerindeki duruma göz atalım...

Mayıs ayı İktisadi Yönelim Anketi'nin ağırlıklı toplu sonuçlarına yansıyan sanayicilerin geriye dönük değerlendirmeleri imalat sanayinde 'orta' performansa işaret etti.

Bulunduğu sanayi dalındaki genel gidişat konusunda bir ay öncesine kıyasla daha iyimser olanların oranı mayısta yüzde 7,0'da kalırken, yüzde 73,8 oranı ile gidişatın aynı ve yüzde 19,2'lik bir kesim ise daha kötü olduğu yönünde görüş bildirdi.

İmalat işyerleri içinde son üç ayda üretim hacminin arttığını bildirenlerin oranı yüzde 20,4'te kaldı. Yüzde 64,7'lik büyük kesim üretim seviyesinin değişmediğini belirtirken, yüzde 14,9'lık bir kesim ise üretim düşüşü ifade etti.

İşletmelerin yüzde 16,9'luk bölümü son üç ayda alınan iç piyasa siparişlerinin miktarının arttığını ve yüzde 18,3'ü ise azaldığını bildirdi. Son üç ayda ihracat siparişlerinin arttığını bildiren işletmelerin oranı yüzde 20,3, azalış bildirenlerin oranı yüzde 15,5.

Yüzde 18,2'lik kesim şu anda kayıtlı iç piyasa ve ihracat siparişlerinin miktarının 'normalin altında' olduğunu ve işletmelerin yüzde 60,9'luk büyük kesim son üç aydaki ortalama birim maliyetlerin yükseldiğini bildirdi.

Velhasıl imalatta performans orta düzeyde...

Gelecek 3 ay beklentisi...

Sanayicilerin, piyasa koşullarında gelecek üç aya ilişkin sipariş beklentilerinde iyimserliğin azaldığı görüldü.

Gelecek üç ayda toplam siparişlerde artış bekleyen işletmelerin nisan anketinde yüzde 33,4 olan oranı mayısta yüzde 29,7'ye kadar düştü.

Toplam siparişlerde düşüş bekleyenlerin oranı ise artarak nisandaki yüzde 11,1'lik düzeyinden mayısta yüzde 13,8'e yükseldi.

İç piyasadan siparişlerde artış bekleyenlerin nisanda yüzde 29,1 olan oranı mayısta yüzde 26,8'e gerilerken, düşüş bekleyenlerin oranı yüzde 10,6'dan yüzde 12,5'e çıktı.

İhracat siparişlerinde artış bekleyen sanayi işletmelerinin oranı nisanda yüzde 27,7'den mayısta yüzde 25,5'e geriledi. Düşüş bekleyenler ise yüzde 9,5'ten yüzde 11,8'e çıktı.

Üretim maliyetlerinde artış beklentisi mayısta azda olsa düştü...

Gelecek üç ayda üretimde ortalama birim maliyetlerde artış bekleyenlerin nisanda yüzde 59,7 olan oranı mayısta yüzde 57,8'e düştü. Birim maliyetlerin değişmeyeceği görüşündeki işyerlerinin oranı yüzde 38,8'den yüzde 40,5'e yükseldi ve düşeceğini bekleyenlerin oranı da yüzde 1,5'ten yüzde 1,7'ye yükseldi.

Maliyetleri konuşmuşken;

Kısa vadeli Türk Lirası kredi faiz oranında gelecek üç ayda artış bekleyen işyerlerinin nisanda yüzde 15,8'lik oranı mayısta yüzde 21,6'ya kadar yükseldi.

Üretim...

Sanayicilerin üretim artışı eğilimi de yükseldi.

Gelecek üç ayda üretimde artış öngören işyerlerinin nisan anketinde yüzde 28,1 olan oranı mayısta yüzde 29,0'a yükseldi. Yüzde 59,1'le büyük kesim mevcut üretim düzeyinin değişmeyeceğini söylerken, üretim düşüşü bildirenlerin oranı artarak yüzde 9,9'dan yüzde 11,9'e yükseldi.

Gelecek üç ayda satış fiyatlarının artacağını bildiren işyerlerinin nisanda yüzde 46,3 olan oranı mayısta yüzde 41,2'ye kadar indi.

Gelecek üç ayda istihdamda artış öngören işyerlerinin nisanda yüzde 11,0 olan oranı da mayıs ayında yüzde 12,2'ye yükseldi.

Yatırım...

Sanayicilerin yatırım eğilimi düşüşe işaret etti.

Geçmiş on iki aya kıyasla, gelecek on iki ayda daha fazla sabit sermaye yatırımı öngören sanayicilerin nisanda yüzde 21,7'yi bulan oranı mayısta yüzde 19,8'e düştü.

Sanayicilerin enflasyon beklentisi ise yavaş da olsa düştü.

Gelecek on iki aylık dönem sonu itibarıyla yıllık üretici fiyatları bazında (ÜFE) enflasyon beklentisi de nisan ayındaki yüzde 38,9 düzeyinden mayısta yüzde 38,4'e indi.

Velhasıl...

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'nın (TCMB)  her ay imalat sanayi işyerlerinde gerçekleştirdiği ve imalat sanayinde faaliyet gösteren 1849 iş yerinin yanıtlarının ağırlıklandırılıp toplulaştırılmasıyla elde edilen 2025 yılı Mayıs ayı İktisadi Yönelim Anketi sonuçları ve sanayicilerin yanıtları bu şekilde...

Reel Kesim Güven Endeksi'ne göre, mevsimsellikten arındırılmamış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE) bir önceki aya göre 1,8 puan azalarak 101,4 seviyesinde gerçekleşti.

Mevsimsellikten arındırılmış Reel Kesim Güven Endeksi (RKGE-MA), bir önceki aya göre 2,2 puan azalarak 98,6 seviyesinde gerçekleşti.

Öte yandan da...

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, yılın ikinci enflasyon raporunun sunumunda 2025 yıl sonu enflasyon tahminini yüzde 24'te ve tahmin aralığını da yüzde 19-29 seviyesinde koruduklarını söyledi.

2025 gıda enflasyonu tahmini yüzde 24,5'ten yüzde 26,5'e çıktı. 2025 ortalama petrol fiyatı tahmini 76,5 dolardan 65,8 dolara çekildi. 2026 petrol tahmini de 74 dolardan 60,6 dolara düşürüldü.

2026 enflasyon tahmini yüzde 12, 2027 tahmini ise yüzde 8'de sabit bırakıldı.

Ve "Finansal koşullardaki sıkılık devam ediyor" denildi.

Son olarak...

KGF...

Uzun süredir iş dünyasının konuştuğu ve beklentilerinde yer alan Kredi Garanti Fonu...

Özellikle ekonominin temel taşı olan KOBİ'ler finansmana erişmekte, teminat göstermekte ve finansman maliyetlerinin yüksek olmasından dolayı zorluk çekmekte olduklarına değiniyorlar.

Zaman zaman iş dünyası, ekonomide yaşanan durağanlığın ve sıkıntıların çözümünün daha çok üretmek, daha çok ihracat olduğunu ve bunları sağlayacak KOBİ'lerin sorunlarına bir an önce çözümler bulmak gerektiğini ekonomi yönetimine çağrılarıyla hatırlatıyorlar.

Bu nedenle öncelikle 'Kredi Garanti Fonu'nu, kamu bankaları ve özel bankalara çağrılar yaparak destek beklediklerini belirtiyorlar.

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'dan iş dünyasının beklediği mesaj geldi.

"Kredi Garanti Fonu'nu ben de önemsiyorum. Yani bu noktada adım atıp Kredi Garanti Fonu'ndan tulumbaya suyu dökmekte fayda var ki hareketlensin. İnşallah yeni dönemde çok daha farklı bir adımı atacağız. Bu konuyla ilgili olarak da ilgili arkadaşlarımıza gerekli uyarıları da yaptım. Şu anda bunun hazırlığı içerisindeyiz" açıklaması...

İş dünyası tarafından finansman sorununa önemli bir çözüm olarak görülüyor.

Velhasıl KGF desteğinin uygulanması, üretim çarklarına önemli katkı sağlayacaktır.