İlk 6 ayda...

Yatırım için verilen teşvik belgesi sayısı geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 30,55 düştü.

Yatırım tutarı ise yüzde 42,75 azaldı.

Bu yatırımlar için hedeflenen istihdam sayısı da yüzde 27,68 düştü.

Böylelikle 2024 yılı Ocak- Haziran döneminde geçen yılın aynı dönemine göre düzenlenen yatırım teşvik belgesi adedi 8 bin 113'den 5 bin 634'e, öngörülen toplam sabit yatırım tutarı 766 milyar TL'den 438,5milyar TL'ye ve düzenlenen belgelerde öngörülen istihdam da 170 bin 635 kişiden 123 bin 393 kişiye geriledi.

Görüldüğü üzere, geçen yıla göre teşvik belgesi düzenlenen yatırım sayısından öngörülen sabit yatırım tutarına ve öngörülen istihdama kadar belirgin sert düşüşler var.

Özellikle teşvik belgesi kapsamında öngörülen yatırım tutarı 2023'ye göre çok düşük kaldı.

2020 / Ocak - Haziran döneminde 408,2 milyar TL'den 2021 / Ocak - Haziran döneminde 431,2 milyar TL'ye, 2022 / Ocak - Haziran döneminde 495,2 milyar TL'den de 2023 / Ocak - Haziran döneminde 766 milyar TL'ye kadar yükselen sabit yatırım tutarında önemli oranda gerileme var.

Örneğin;

Sektörleri de inceleyelim.

Veriler, tüm ana sektörlerde yatırım tutarında sert düşüşler yaşandığını gösterdi.

Yükselen enerji sektörüne yatırım eğilimi ise tersine döndü.

Enerji sektörü...

2023'ün ilk altı ayında 2.017 olan yatırım teşvik belgesi sayısı 2024'ün aynı dönemde 1.023'e, sabit yatırım tutarı 141,4 milyar liradan 86,2 milyar TL'ye, istihdam 2 bin 744 kişiden 2 bin 98 kişiye düştü.

Hizmetler sektörü...

2023'ün ilk altı ayında 824 olan belge adedi 2024'ün aynı dönemde 718'e, sabit yatırım tutarı 190,1 milyar TL'den 79,1 milyar TL'ye, istihdam 26 bin 869 kişiden 26 bin 60 kişiye geriledi.

İmalat sektörü...

2023'ün ilk altı ayında 4 bin 907 olan belge adedi 2024'ün aynı dönemde 3 bin 617'ye, sabit yatırım tutarı 408,2 milyar TL'den 255,5 milyar TL'ye, istihdam 135 bin 185 kişiden 91 bin 591 kişiye geriledi.

Madencilik sektörü...

131 olan belge adedi 102'ye, sabit yatırım tutarı 15,5 milyar TL'den 9,1 milyar TL'ye, istihdam 2 bin 446 kişiden bin 239 kişiye geriledi.

Tarım sektörü...

2023'te 234 olan belge adedi 2024'te 174'e, sabit yatırım tutarı 10,6 milyar TL'den 8,4 milyar TL'ye ve istihdam 3 bin 391 kişiden 2 bin 405 kişiye geriledi.

Sözün kısası...

Enerji sektöründe özellikle yenilenebilir enerjiye yönelmelerle son yıllarda yatırım patlaması yaşanan sektör, 2024'ün ilk altı ayında alınan teşvik belgesi sayısının en fazla azaldığı sektör oldu. Böylelikle enerjide yatırım patlaması hız kesti.

Milli gelire katkı sağlayan, birçok alt sektörü de bünyesinde barındıran, istihdama katkısı yüksek olan ve yatırım olarak ekonomide büyük paya sahip olan imalat sektöründe ise, sabit yatırım tutarı da yüzde 37,4'e varan düşüş var.

Ve diğer sektörlerde de yüzde 50'lere varan reel daralma.

Parasal sıkılaştırma kapsamında rekor düzeye yükselen faizlerin ve finansmana erişim sıkıntısıyla ekonomiyi daraltan etkisi, üretimle birlikte teşvikli yatırımlarda da kendini gösterdi.

Bu yıl ilk 6 ayda alınan teşvik belgesi adedinden yatırımların tutarına kadar yaşanan sert düşüşler, yüksek faiz ortamının ve finansman krizinin yatırımlar tarafında caydırıcı etkisini ortaya koyduğunu ve yatırım iştahını da sert düşürdüğünü gösteriyor.

Tüm ana sektörlerde sert düşüş ile istihdama katkı azaldı.

Özetle, fren etkisi yatırımlardan caydırdı diyebiliriz.