İş kazaları ve işçi ölümleri her geçen yıl artıyor.

Özellikle de belli iş kollarındaki güvencesiz çalışma koşulları, maden kazaları gündemden düşmüyor.

Üretim yapan bir fabrikada kaza meydana geliyor, patlamayla birlikte yangın başlıyor.

İşçi hayatını kaybediyor ve işçi yaralanıyor.

Bir yandan itfaiye müdahale etmeye çalışıyor, bir yandan da ambulans ölü ve yaralıları taşıyor...

İşçi ölümlerini ve kaza haberlerini duyunca donup kalıyorum.

Çalıştığı yerde insanlar ölmemeli, hastalanmamalı, yaralanmamalı...

Sanayide, inşaatta, madende, fabrikada, tarlada tehlike kaynakları o kadar çok ki...

Özetle, iş sağlığı ve güvenliği (İSG) kurallarının uygulanmadığı alanlarda sıklıkla kazalar meydana gelir.

Tehlikeli durumlara karşı risk analizleri, çalışanların eğitimleri, bakım ve onarımların yapılmadığı bir iş alanında kazalar kaçınılmazdır.

Dünyada iş kazası ve işçi ölümlerini takip eden International Labor Organization (ILO) raporuna göre Türkiye, ölümlü iş kazası sayısı bakımından 15. sırada yer alıyormuş.

Sosyal Güvenlik Kurumu (SGK)  2021 yılı istatistiklerinde, 511,084'ü 4a statüsünde, 555'i 4b statüsünde çalışanların geçirdiği kazalar olmak üzere toplam 511,639 iş kazası meydana gelmiş ve 1,394 sigortalı hayatını kaybetmiş.

2022 yılında meydana gelen iş kazası sayısı 2021 yılına göre yüzde 15, iş kazası sonucu ölüm yüzde 9 oranında artmış.

2022 yılında 4a kapsamında 588,828, 4b kapsamında 448 sigortalı olmak üzere toplam 589,276 sigortalı iş kazası geçirmiş. Bu kazalarda 4a kapsamında 1,517, 4b kapsamında 3 sigortalı olmak üzere 1,520 sigortalı hayatını kaybetmiş.

İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği (İSİG) Meclisi'nin verilerine göre, 2023 yılının ilk on bir ayında (Ocak'ta 116, Şubat'ta 266, Mart'ta 130, Nisan'da 125, Mayıs'ta 146, Haziran'da 161, Temmuz'da 183, Ağustos'ta 205, Eylül'de 152, Ekim'de 151 ve Kasım'da 137 olmak üzere) en az 1772 işçi hayatını kaybetmiş.

Kasım ayında iş kollarına göre ölümler şöyle; yüzde 29 inşaat / yol, yüzde 13 tarım / orman, yüzde 11 gemi / tersane, yüzde 9 taşımacılık, yüzde 6 madencilik...

Kasım ayında ölüm sebeplerine göre; yüzde 20 yüksekten düşme nedeniyle, yüzde 17 ezilme, göçük nedeniyle, yüzde 16 trafik, servis kazası nedeniyle...

Kasım ayında yaş gruplarına göre dağılımı ise şöyle;15-17 yaş arası 2 çocuk/genç işçi, 18-29 yaş arası 36 işçi, 30-49 yaş arası 49 işçi, 50-64 yaş arası 36 işçi, 65 yaş ve üstü 11 işçi hayatını kaybetmiş.

Kasım ayında en az 137 işçi hayatını kaybetmiş.

Bu ölümlere ve kazalara son vermenin yolu İSG kanununda planlandığı gibi en kısa sürede uygulamaya alınmasıdır.

Ya motokuryeler...

Uzun çalışma saatleri, yoğun çalışma, sigortasız çalışmanın olduğu motokuryelikte iş kazaları ve ölümleri...

2023 yılının ilk üç ayında (90 günde) en az 463 işçi hayatını kaybederken, on bir ayda en az 1772 işçi hayatını kaybetti.

2022 yılında en az 1843 işçi hayatını kaybetti.

Önceki yazımın devamı olarak verileri paylaştım.

Okumak isteyenler için başlığım: İSG yasası yine erteleniyor! Bedelini işçi mi ödeyecek?

2012'den beri devam eden bir 'erteleme' kararının tekrarlandığını hatırlatarak;  İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu'nun kamu kurumları ile 50′den az çalışanı olan ve az tehlikeli sınıfta yer alan özel sektör iş yerleri için iş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimi görevlendirilmesi zorunluluğu 31 Aralık 2023'ten 31 Aralık 2024'e ertelenmesine dikkat çekmiştim.

Konuyu Şenel Şen OSGB Firma Ortağı Dilek Şen ile de görüştüm.

Herkesin aklına takılan ertelemeyi şöyle değerlendirdi:

"İş sağlığı ve güvenliği ile ilgili yasal zorunluluklar normal şartlar altında 1 Ocak 2024 itibariyle az tehlikeli sınıf olarak da tabir edilen küçük ölçekli işletmeleri ve devlet dairelerini de kapsayacakken, yakın zamanda yapılan bir erteleme ile bu süreç 31.12.2024 tarihine kadar uzatıldı. İş sağlığı ve güvenliği kültürünün benimsenmesi, çalışma koşullarının iyileştirilmesi ve tüm çalışanların bilinçlendirilmesi adına gerekli olan bu yasal zorunluluk; yeterli uzman, hekim ve diğer sağlık personeli bulunamadığı için mi, yoksa ekonomik koşulların üzerinde yeni bir yük olarak görüldüğü için mi ertelendi sorusu aslında herkesin aklına takılıyor."

İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin önemine dikkat çekti:

"Çünkü bu ilk erteleme değil, daha önce de defalarca ertelendi. Hatta yürürlüğe girdikten 60 gün sonra dahi kaldırılarak, ertelemeye tabi tutulduğuna tanık olduk. Bu ertelemenin kaynağı soru işareti olarak kalsa da zihinlerde; işveren ve çalışanlar açısından iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin sağlanmasını özellikle önemsiyoruz."

"Bu bir ekonomik yük değil!" dedi ve öneminin altını çizdi:

"Bu bir ekonomik yük değil; işverenin eğitimli personelle, kazasız ve sağlıklı çalışma koşullarında daha güvenli hizmet sağlamasının ön koşuludur. İyi bir adım atmak için yasaların bizlere dayatma yapmasına değil, işimizi iyi yapmak için geniş bir bakış açısına ihtiyacımız olduğunu hatırlamalı. Ertelenen hizmet alımı sürecinin iş sağlığı ve güvenliği alanında yalnızca sürekli istihdam konusunda ertelenmiş olduğunun bilincinde olmalıyız. Tüm işletmelerde iş sağlığı ve güvenliği açısından işe giriş sağlık muayenesi, iş sağlığı ve güvenliği temel eğitimi, risk analizi ve acil durum eylem planlarının yapılması gerekliliği devam etmektedir. Ve bu gereklilikler ülkemizde ne yazık ki, yükselmesi zaman alan güvenlik kültürü bilincinin de temelini oluşturmaktadırlar."

Son olarak...

İş sağlığı ve güvenliği uyulacak kanuni bir mecburiyetten ziyade çalışanların sağlığını ve güvenliğini sağlayan verimlilik ve yatırım olarak görülmeli.

Küçük ölçekli işletmeler ekonomik sıkıntıdan bahsediyor, maliyet artışlarına değiniyor.

Peki, iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili gerekli özeni gösterecek bilince ne kadar sahibiz?

Gerekli önlemler alınarak iş kazaları yüzde 98, meslek hastalıkları ise yüzde 100 engellenebildiğinden bahsediyor uzmanlar...

İSG kültürü; iş yerinde, evde, sokakta kısaca hayatın her alanında önem taşıyor.

İş kazalarının azaltılması isteniyorsa, illa ki denetimler ve cezai yaptırımlar uygulanması mı gerekiyor?

Az tehlikeli sınıfta ve kamuda; iş sağlığı güvenliği kanunu ertelemeleri için de bir orta yol bulunarak çözüme kavuşturulması temenniliğiyle...

Unutmayalım ki; kazalar tedbir alınarak önlenir.

Ve önlemek daha büyük maliyetler ödemekten ucuzdur!

Patlama, yangın, ölüm ve yaralanmaların önüne geçmek için önce iş sağlığı ve güvenliği demeliyiz.