İsrail, Türkiye'deki tabletin peşinde! Siloam yazıtı nedir, nerededir? Siloam yazıtı neden önemli, ne yazıyor?

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile Kudüs'te yaptığı açıklamalarda Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan'ı hedef aldı. Netanyahu, 1880'de Kudüs'te bulunarak 1882'de Osmanlı tarafından İstanbul'a getirilen Şiloah (Silvan) Yazıtı için yıllar önce Türkiye'den talepte bulunduğunu, ancak Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın talebini reddettiğini iddia etmesi üzerine Siloah yazıtlarının ne olduğu merak edildi. Peki İsrail'in istediği ancak Türkiye'nin teslim etmediği 2700 yıllık Siloam yazıtları nedir? Siloam yazıtları İsrail için neden önemli, ne yazıyor? İsrail'in ısrarlı geri alma girişimlerine karşılık Türkiye ne diyor? 

İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu, dün ABD Dışişleri Bakanı Marco Rubio ile birlikte gittiği Mescid-i Aksa yakınlarındaki tünellerde arkeolojik kazıların yapıldığı bir alanda konuşma yaptı. 

Netanyanu, Osmanlı Devleti döneminde Kudüs'te bulunan Siloam (Silvan) Yazıtı'nı almak için uğraştığını, ancak bunun Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın İBB Başkanı olduğu dönemde artan hassasiyetlerden ötürü gerçekleşemediğini söyledi.

Yazıtın Yahudi tarihi açısından çok önemli olduğunu ileri süren Netanyahu, talebinin dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye (İBB) Başkanı olan Cumhurbaşkanı Erdoğan'ın öncülüğünde büyüyen seçmen kitlesinin tepki göstermesi ihtimali nedeniyle reddedildiğini savundu.

"İSTEDİĞİN ESERİ SEÇ, DEĞİŞTİRELİM"

Netanyahu, 1998'de eski başbakanlardan Mesut Yılmaz ile aralarında geçen bir diyalogu da naklederken Yılmaz'dan Osmanlı devleti döneminde Kudüs'te bulunan ve İstanbul'a getirilen Silvan Yazıtı'nı istediğini belirterek, "Müzelerimizde binlerce Osmanlı eseri var. İstediğin birini seç, Silvan Yazıtı ile değiştirelim." teklifinde bulunduğunu aktardı. Önerilerinin kabul görmemesi üzerine Yılmaz'a ret nedenini sorduğunu belirten Netanyahu, dönemin İstanbul Büyükşehir Belediye Başkanı Recep Tayyip Erdoğan'ın liderlik ettiği büyüyen bir seçmen kitlesi bulunduğu ve kitlenin tabletin İsrail'e verilmesine öfkeleneceği şeklinde bir yanıt aldığını öne sürdü.

SİLOAM YAZITI NEDİR? 

Siloam Yazıtı veya Şiloah Yazıtı (Silvan Yazıtı), KAI 189 olarak bilinir ve Siloam Tüneli'nde bulunmuştur. Bu tünel, Gihon Pınarı'ndaki suyu, Doğu Kudüs'teki Silwan mahallesinde bulunan Davut Şehri'nde yer alan Siloam Havuzu'na taşımaktadır. Yazıt, tünelin inşasını kaydetmekte olup, yazı tarzına dayanılarak M.Ö. 8. yüzyıla tarihlenmiştir. 

Eski İsrail ve Yahuda'dan bilinen, kamuya ait bir inşaat çalışması için yazılan tek antik yazıttır. Oysa bu tür yazıtlar, Mısır ve Mezopotamya arkeolojisinde oldukça yaygındır.

Kendi türünde varlığını sürdüren en eski kayıtlardan biri olup, Fenike alfabesinin bölgesel bir varyantı olan Paleo-İbranice alfabesiyle İbranice dilinde yazılmıştır. Yazıt, İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

SİLOAM YAZITI KEŞFİ

Yazıtı, 1880 yılında Yahudiler Arasında Hristiyanlığı Yayma Londra Cemiyeti'nin mesleki eğitim enstitüsünün başkanı olan Conrad Schick'in 16 yaşındaki bir öğrencisi, tüneli keşfederken buldu. Yazıt, Siloam Havuzu'ndan yaklaşık 2 m içeride, tünelin doğu tarafındaki kayaya oyulmuştu. Schick, ilk yayınında Phoenician Inscription in the Pool of Siloam (Siloam Havuzunda Fenike Yazıtı) başlığı altında yazıtı şu şekilde açıkladı:

"Öğrencilerimden biri, su kemerinin güney tarafına inerken kırık kaya parçalarına takılıp suya düştü. Yüzeye çıktığında, kaya duvarında harf gibi görünen bazı işaretler fark etti. Gerekli malzemeleri alarak onun keşfini incelemek için yola çıktım."

Temmuz 1890'da Kudüs'te yaşayan biri, tünelin duvarındaki yazıtı söktü. Bu işlem sırasında yazıt altı veya yedi parçaya ayrıldı ve bazı harfler kırılma noktalarından zarar gördü. Osmanlı hükümeti, İstanbul'daki Türk Müzesi'nin müdürü tarafından bilgilendirildi. Osmanlı hukukuna göre, hükûmet imparatorluk sınırları içinde bulunan tüm antik eserlerin sahibiydi, bu nedenle yazıtın peşine düşüldü. 1891'de yazıtın hem orijinali hem de sahte bir kopyası İbrahim Hakki Paşa'nın eline geçti. Yazıt bir süre Kudüs Sarayında sergilendikten sonra İstanbul'a gönderildi. Yazıt, halen İstanbul Arkeoloji Müzesi'nde sergilenmektedir.

SİLOAM YAZITI ÇEVİRİSİ

İlk başta mineral kalıntıları nedeniyle okunamaz durumda olan yazıt, Profesör Archibald Sayce tarafından kısmi bir şekilde okunabilmiştir. Daha sonra metin, asit çözeltisi ile temizlenerek daha okunaklı hale getirilmiştir. Yazıt, ilk satırı hasarlı olan 6 satırdan oluşmaktadır. Satırlardaki kelimeler noktalarla ayrılmıştır. Üçüncü satırdaki "zada" kelimesinin çevirisi belirsizdir; bu durum muhtemelen yazıtın hasar görmesinden kaynaklanmaktadır.

Pasajda şöyle yazıyor:

... tünel ... ve bu tünelin hikayesi, ...

birbirine karşı olan balta sesleri arasında ve (kesmek için) üç arşın kala ... bir adamın sesi ...

karşısındakine seslendi; çünkü sağdaki kayada ZADA vardı. Tünel tamamlandığında, taş işçilerinin her biri karşısındakine doğru baltalarını savurdu ve su kaynaktan havuza doğru 1,200 arşın aktı. Taş işçilerinin başının üzerinde 100 arşın yükseklik vardı.

Yazıt, tünelin inşasını kaydetmektedir; metne göre çalışma her iki uçta eş zamanlı olarak başlamış ve taş işçileri ortada buluşana kadar devam etmiştir. Ancak bu anlatım, tünelin gerçekteki durumunu tam yansıtmaz; iki tarafın buluştuğu yer, keskin bir dik açılı birleşimdir ve merkezler birbirine paralel değildir. 

Kaynak: BURSADA BUGÜN

Diğer Güncel Haberler için tıklayın