Bursa'da heyecan başladı: Anne babalar dikkat! Sayılı günler kaldı...

BUSE ATEŞ / BURSADA BUGÜN

LGS sınavına sayılı günler kala öğrencilerde heyecan başladı. Özellikle anne babaların çocuklarında sınav kaygısına dikkat etmesi gerekiyor.

Öğrencilerin sınav dönemlerinde sık sık yaşadıkları sınav kaygısı, bazen bildiklerini unutmalarına yol açarken bazen de sınav esnasında oluşan stresle beraber yanlış kararlar vermelerine sebep olabiliyor.

Nev Sağlık Grubu Klinik Psikoloğu Helin Ezgi Deniz, sınav kaygısıyla baş etmenin yollarını anlattı.

"KİŞİ SINAVDAN DEĞİL SINAVIN SONUCUNDAN KORKAR"

Sınav kaygısının her öğrencinin az ya da çok yolunun kesiştiği, tanıdık ama çoğu zaman da zorlayıcı bir durum olduğunu söyleyen Psikolog Helin Ezgi Deniz, "Sınav kaygısı, bireyin sınav öncesinde, sırasında ya da sonrasında yaşadığı yoğun endişe, korku, bedensel gerilim ve zihinsel blokaj durumudur. Bu kaygı, çoğu zaman 'ya başarısız olursam?', 'ya bildiklerimi unutursam?',  'ya rezil olursam?' gibi düşüncelerle beslenir. Yani sınav kaygısı, sadece sınava değil, sınavın anlamına yöneliktir. Kişi genelde sınavdan değil, sınavın sonucunun hayatına getireceğini düşündüğü olasılıklardan korkar" dedi.

"AŞIRI KAYGI BEYNİ KİTLER"

Kaygının sınav performansı üzerindeki etkisini de anlatan Psikolog Helin Ezgi Deniz, "İki uçta da karşımıza çıkabilir. İdeal düzeyde bir kaygı, aslında motive edicidir. Kişiyi çalışmaya, odaklanmaya, disipline eder. Ancak bu kaygı kontrolden çıktığında, yani kişi kaygısıyla başa çıkamaz hale geldiğinde, zihinsel işlevler üzerinde ciddi baskı yaratır. Hafıza zayıflar, dikkat dağılır, bilgiyi çağırma güçleşir. 'Kitap gibi çalıştım ama sınavda hiçbir şey hatırlayamadım' diyen öğrenciler, tam da bu yoğun kaygının etkisini yaşarlar. Çünkü aşırı kaygı, beyni adeta kilitler; kişi sadece tehdit algısına odaklandığı için öğrenilmiş bilgileri çağırmakta güçlük çeker.

Peki bu kaygı nelerden beslenir? Genellikle aile ve çevre baskısı, mükemmeliyetçilik, başarısızlık korkusu, kıyaslanma, geleceği tek bir sınava indirgeme gibi faktörler sınav kaygısını artırır. "Ya kazanamazsam ne olur?" değil, "kazanamazsam hiçbir şeyim kalmaz" gibi katastrofik (felaketleştirici) düşünceler zihni işgal eder. Bu da sınavı sadece bir değerlendirme değil, bir ölüm-kalım meselesi gibi algılamaya neden olur.

Kaygıyı yönetmenin sağlıklı yolları ise hem sınavdan önce hem de sınav anında yapılabilecek stratejileri kapsar. Öncelikle sınav öncesi dönemde, düzenli ve planlı çalışma, kaygının en doğal panzehiridir. Çünkü hazırlıklı olmak, bilinmezliği azaltır. Bunun yanında, nefes egzersizleri, beden farkındalığı çalışmaları ve bilişsel yeniden yapılandırma teknikleri yani kişinin düşüncelerine müdahale etmesi, sınav sürecinde kaygıyı dengelemeye yardımcı olur. Örneğin, "Bu sınav geleceğimi belirleyecek" yerine "Bu sınav hayatımdaki birçok adımdan sadece biri" diyebilmek, zihnin alarm sistemini yatıştırır. Sınav anında ise bedenin verdiği tepkileri fark edip onlarla iş birliği yapmak çok önemlidir. Kalp çarpıntısı, mide ağrısı, terleme gibi belirtilerle savaşmak yerine, onları "normal bir heyecanın parçası" olarak görmek kaygıyı nötralize eder. Derin nefes alıp birkaç saniye durmak, zihne "güvendeyim" mesajı verir. Ayrıca sınav başladığında ilk birkaç dakikada sadece sorulara göz gezdirmek ve bildiğinden başlamak da hem özgüveni artırır hem kaygıyı azaltır.

Sınav kaygısıyla başa çıkmanın en temel yapı taşı, kişinin kendi değerini sadece notlara ya da sonuçlara bağlamamasıdır. Çünkü sınav bir sonuç değil, bir süreçtir. Ve bu süreci sadece bilgiyle değil, duygu regülasyonu becerileriyle de yürütmek gerekir. Unutmayalım ki, başarıya giden yolda sınavlar sadece birer duraktır; önemli olan o yolda yürürken kendiyle barışık kalabilmek" ifadelerinde bulundu.

Diğer Sağlık ve Beslenme Haberleri için tıklayın