Kürk Mantolu Madonna hakkında bilinmesi gerekenler

İLK ELEŞTİRİ NAZIM HİKMET'TEN

Kitap 1943 yılında basıldıktan sonra ilk eleştiri Nazım Hikmet'ten geldi. Nazım, Mayıs 1943'te Bursa Hapishanesi'nden gönderdiği mektupta Kürk Mantolu Madonna hakkında şunları yazdı:

"Kürk Mantolu Madonna, ben bu kitabı hem sevdim hem kızdım. Evvela niçin kızdığımı söyleyeyim. Kitabın birinci kısmı bir harikadır. Bu kısmın kendi yolunda inkişafı yani bir küçük burjuva ailesinin içyüzünü tahlili öyle bir haşmetle genişlemek istidadında ki, insan buradan ikinci kısma geçerken, elinde olmayarak, yazık olmuş, bu çok orijinal, çok mükemmel başlangıç ve imkan boşuna harcanmış, keşke bu başlangıç harcanmasaydı, diyor. Ben başlangıcı okurken yani Berlin'e kadar olan pasajı, senin benim anladığım manadaki realizmine hayran oldum. Beni dinlersen o başlangıcı almak ve kahramanın ölümünü kısaca tekrarlamak suretiyle o ailenin efradı ve eşhasının hayatları etrafında bir ikinci cilt, ayrı bir roman yapabilirsin, böylelikle de dinlemeye başladığımız harika musiki birdenbire kesilmiş olmaz. Gelelim ikinci kısmına, o kısım, başlı başına bir büyük hikaye olarak güzeldir ve böyle bir tecrübe gerek senin için gerekse Türk edebiyatı için lazımdı. Sen bu tecrübeyi başarıyla yaptın."


2 Nisan 1948 yılında 41 yaşında Kırklareli'de hayata gözlerini yuman, Kürk Mantolu Madonna ve Kuyucaklı Yusuf gibi eserleri ile günümüzde hala okunan ve saygı beslenen, şiirleri bestelenerek günümüzde şarkı olarak söylenen yazar ve şair Sabahattin Ali, 1940'lı yıllarda yazı ve şiirleriyle tek partiye muhalif oldu. Yine bu dönemde yazar Nihal Atsız ile gerilim yaşayan, Aziz Nesin'le beraber çıkardığı Markopaşa dergisinde siyasileri eleştirmesi yüzünden çeşitli davalarla uğraşmak zorunda kalan Sabahattin Ali, davaların aleyhinde seyrettiği bir dönemde Türkiye'den ayrılmak istedi. Bulgaristan sınırını geçmek isterken kendisine kaçma girişiminde rehberlik eden Ali Ertekin tarafından milliyetçi gerekçelerle öldürüldü. Ancak bu ölüm hep şüpheli olarak kaldı.